Πώς μένει έξω η Τοπική Αυτοδιοίκηση από το νομοσχέδιο ίσης μεταχείρισης

Το νομοσχέδιο περί ίσης μεταχείρισης που συζητείται αυτές τις μέρες από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και θα εισαχθεί και στην Ολομέλεια για ψήφιση έχει ένα πολύ σοβαρό κενό: αφήνει εντελώς έξω από το πλαίσιο της ενεργητικής εφαρμογής τους Δήμους και τις Περιφέρειες!

Πώς γίνεται αυτό; Στο άρθρο 8 του νομοσχεδίου (βλ. εδώ) αναφέρεται ότι:

"Σε περίπτωση μη τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης στο πλαίσιο της διοικητικής δράσης, παρέχεται στον βλαπτόμενο, πέραν της δικαστικής προστασίας, προστασία υπό τους όρους των άρθρων 24 έως και 27 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999 Α' 45)".

Για να δούμε, τι λένε αυτά τα άρθρα του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας:

Άρθρο 24

1. Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της, κατά το επόμενο άρθρο, ειδικής διοικητικής, ή ενδικοφανούς προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται από ατομική διοικητική πράξη μπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, με αίτησή του, να ζητήσει, είτε από τη διοικητική αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη, την ανάκληση ή την τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας), είτε, από την αρχή η οποία προίσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, την ακύρωσή της (ιεραρχική προσφυγή). 2. Η διοικητική αρχή στην οποία υποβάλλεται η, κατά την προηγούμενη παράγραφο, αίτηση οφείλει να γνωστοποιήσει στον ενδιαφερόμενο την απόφασή της για την αίτηση αυτή το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, εκτός αν από ειδικές διατάξεις προβλέπεται διαφορετική προθεσμία. 3. Αν αρμόδια για την ανάκληση ή τροποποίηση ή την ακύρωση είναι άλλη διοικητική αρχή, εκείνη στην οποία κατατέθηκε η αίτηση θεραπείας ή η ιεραρχική προσφυγή οφείλει να τη διαβιβάσει στην αρμόδια αρχή το αργότερο μέσα σε πέντε (5) ημέρες. Και στην περίπτωση αυτή, η γνωστοποίηση της απόφασης της αρμόδιας αρχής, στον ενδιαφερόμενο, πρέπει να γίνεται μέσα στην κατά την προηγούμενη παράγραφο προθεσμία. 4. Αν η πράξη ακυρωθεί, η υπόθεση επανέρχεται στην αρχή που εξέδωσε την πράξη, εκτός αν οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν αρμοδιότητα της προϊστάμενης αρχής για την έκδοσή της.  Άρθρο 25 1. Οπου προβλέπεται από ειδικές διατάξεις, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται από διοικητική πράξη, μπορεί, με προσφυγή του, η οποία ασκείται ενώπιον του προβλεπόμενου από τις διατάξεις αυτές διοικητικού οργάνου και μέσα στην οριζόμενη από τις ίδιες προθεσμία, να ζητήσει, κατά περίπτωση, την ακύρωση ή την τροποποίηση της πράξης. 2. Το διοικητικό όργανο, ανάλογα με την πρόβλεψη των σχετικών διατάξεων, είτε εξετάζει μόνο τη νομιμότητα της πράξης, οπότε και μπορεί να την ακυρώσει εν όλω ή εν μέρει ή να απορρίψει την προσφυγή (ειδική διοικητική προσφυγή), είτε εξετάζει τόσο τη νομιμότητα της πράξης όσο και την ουσία της υπόθεσης, οπότε και μπορεί να ακυρώσει εν όλω ή εν μέρει ή να τροποποιήσει την πράξη ή να απορρίψει την προσφυγή (ενδικοφανής προσφυγή). Το αρμόδιο όργανο οφείλει να γνωστοποιήσει στον προσφεύγοντα την απόφασή του μέσα στην προθεσμία που τυχόν τάσσουν οι σχετικές διατάξεις, αλλιώς, στην περίπτωση μεν της ειδικής προσφυγής, το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, στην περίπτωση δε της ενδικοφανούς προσφυγής, το αργότερο μέσα σε τρεις (3) μήνες. 3. Αν αρμόδιο να αποφανθεί για την ειδική διοικητική την ενδικοφανή, προσφυγή είναι άλλο διοικητικό όργανο, εκείνο στο οποίο αυτή κατατέθηκε οφείλει να τη διαβιβάσει στο αρμόδιο όργανο το αργότερο μέσα σε πέντε (5) ημέρες. Και στην περίπτωση αυτή, η γνωστοποίηση της απόφασης του αρμόδιου διοικητικού οργάνου, στον ενδιαφερόμενο, πρέπει να γίνεται μέσα στις κατά την παρ. 2 προθεσμίες. Άρθρο 26 Οταν ασκηθεί διοικητική προσφυγή, η αρμόδια για την εξέτασή της διοικητική αρχή μπορεί, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου ή και αυτεπαγγέλτως, να αναστείλει την εκτέλεση της διοικητικής πράξης ως ότου αποφανθεί για την προσφυγή και, πάντως, όχι πέρα από την προθεσμία που ορίζεται για την έκδοση της απόφασής της. Όμως, στους Δήμους και τις Περιφέρειες δεν προβλέπεται η άσκηση αίτησης θεραπείας ή ιεραρχικής προσφυγής, ακριβώς διότι προβλέπεται εναντίον των πράξεων ή παραλείψεων των μονομελών ή συλλογικών οργάνων τους η ειδική διοικητική προσφυγή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση που είναι αυτοτελής υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και λειτουργεί σε επτά ευρύτερες περιοχές της χώρας. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 227 του Ν.3852/2010 ("Πρόγραμμα Καλλικράτης"), ισχύει η εξής ειδική διοικητική προσφυγή: 1.α. Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αυτών και των συνδέσμων για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής. β. Προσφυγή επιτρέπεται και κατά παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας των οργάνων της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση αυτή η προσφυγή ασκείται εντός δεκαημέρου από την άπρακτη παρέλευση της ειδικής προθεσμίας που, τυχόν, τάσσει ο νόμος για την έκδοση της οικείας πράξης, διαφορετικά μετά την παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου. 2. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας αποφαίνεται επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της. Αν παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία χωρίς να εκδοθεί απόφαση θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί. 3. Η άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων. 4. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας είναι αρμόδιος να αποφαίνεται επί: α) αιτήσεων θεραπείας για έργα με προϋπολογισμό μέχρι 5.000.000 ευρώ προ Φ.Π.Α., μελετών και υπηρεσιών που υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α') και αφορούν δήμους, β) αιτήσεων θεραπείας για έργα με προϋπολογισμό μέχρι 5.000.000 ευρώ προ Φ.Π.Α., μελετών και υπηρεσιών που υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α') και αφορούν περιφέρειες. Τα καθήκοντα του "Ελεγκτή της Νομιμότητας" ασκούν οι Συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.Έτσι λοιπόν, η προστασία των άρθρων 24 έως 26 του Ν.2690/1999 δεν ισχύει για Δήμους και Περιφέρειες, αφού ελλείψει αίτησης θεραπείας και ιεραρχικής προσφυγής, οι υποθέσεις αυτές δεν μπορολύν να λυθούν σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, αλλά μόνο "έξω" απο την τοπική αυτοδιοίκηση, στις Αποκεντρωμένες υπηρεσίες του υπουργείου Εσωτερικών. Αυτό βέβαια δεν είναι τοπική αυτοδιοίκηση! Ορίζει επίσης το άρθρο 27 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας: "Αν δεν είναι δυνατή η άσκηση, σύμφωνα με τα άρθρα 24 - 26, διοικητικής προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται από ενέργεια ή παράλειψη ενέργειας διοικητικής αρχής, μπορεί, με αίτησή του προς την αρχή αυτή, να ζητήσει την επανόρθωση ή την ανατροπή της βλάβης. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται, και στην περίπτωση αυτή, όσα ορίζονται στις παρ. 1 - 3 του άρθρου 4." Όμως, αυτή η διάταξη δεν "σώζει" την κατάσταση, δεν επαναφέρει την υπόθεση στα αυτοδιοικητικά όργανα, αφού δεν ισχύει ότι "δεν είναι δυνατή η άσκηση, σύμφωνα με τα άρθρα 24-26 διοικητικής προσφυγής": αντιθέτως ΕΙΝΑΙ δυνατή η άσκηση προσφυγής, αλλά στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση του Υπουργείου Εσωτερικών, όχι στον Δήμο, ούτε στην Περιφέρεια!!! Έτσι, δυστυχώς, το νομοσχέδιο για την ίση μεταχείριση βγάζει εντελώς έξω από το πεδίο της προστασιας του πολίτη από παραβάσεις της αρχής της ίσης μεταχείρισης τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Η μόνη δυνατότητα του πολίτη να ασκήσει κάποιου είδους προσφυγή ΕΝΤΟΣ του πεδιου του Ο.Τ.Α. είναι η περίπτωση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης (για τους 33 δήμους που διαθέτουν τον θεσμό), αλλά και του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης (για τις 7 περιφέρειες που μας έχουν εκλέξει).  Γι' αυτό το λόγο είχαμε προτείνει ως Δίκτυο Συμπαραστατών να οριστεί ο θεσμός υπεύθυνος για την ίση μεταχείριση σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως εξάλλου επιβάλλει και το Ψήφισμα 296/2010 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αλλά ο νομοθέτης φαίνεται δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τις τοπικές κοινωνίες, λες και σε αυτές δεν παραβιάζεται κατά κόρον η ίση μεταχείριση και είναι δήθεν ένα καθαρά κεντρικό θέμα του κεντρικού κράτους.