Τετάρτη, Δεκεμβρίου 28, 2016

Καταδίκη Δημοσίου σε αποζημιώσεις για καθυστέρηση διεκπεραίωσης υποθέσεων πολιτών

Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών σε πέντε (5) αγωγές πολιτών και μιας εταιρίας εναντίον του Ελληνικού Δημοσίου για υπέρβαση της προθεσμίας των 50 ημερών που αναφέρει ο νόμος για την διεκπεραίωση υποθέσεων επιδίκασε αποζημιώσεις από 1.500 - 3.000 ευρώ έντοκα. Πρόκειται για αιτήματα πολιτών και μιας επιχείρησης που υποβλήθηκαν στα τέλη της περασμένης δεκαετίας στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Οι ενδιαφερόμενοι είχαν επισημάνει στο αίτημά τους ότι κατά τον νόμο η Αρχή πρέπει να διεκπεραιώσει τις υποθέσεις τους εντός 50 ημερών (άρθρο 4 Ν.2690/1999). Η Αρχή άφησε να περάσουν μήνες ή χρόνια μέχρι τις τελικές απαντήσεις προς τους πολίτες. Στο Δικαστήριο δήλωσε ότι δεν δεσμεύεται από την προθεσμία των 50 ημερών. Το Δικαστήριο απέρριψε τους ισχυρισμούς της Αρχής και καταδίκασε το Δημόσιο να καταβάλει χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης από 1.500 σε κάθε ενάγοντα και 3.000 στην επιχείρηση που προσέφυγαν δικαστικώς. 

Κανονικά οι αποζημιώσεις αυτές επιδικάζονταν για τις δημόσιες υπηρεσίες από τις Επιτροπές Ελέγχου και Εφαρμογής της Νομοθεσίας που λειτουργούσαν στις  επτά (7) Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας έχοντας ιδρυθεί επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (Ν.1943/1991) και καταργήθηκαν με νόμο επί υπουργίας του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Οι πέντε αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωρίζουν ότι η ανεξάρτητη Αρχή δεσμεύεται κι αυτή από τις διατάξεις του άρθρου 4 ως προς την προθεσμία, τουλάχιστον κατά τον κρίσιμο χρόνο των υποθέσεων (γιατί το 2011 ψηφίστηκε ένας άλλος νόμος που δίνει στην Αρχή το δικαίωμα να δίνει προτεραιότητα στις υποθέσεις). Στην απόφαση που αφορά την επιχείρηση που στράφηκε εναντίον της Αρχής, για να εκδώσει μια άδεια επιτρεπόμενης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων (ήθελε να δημιουργήσει το 2008 μια εφαρμογή για εντοπισμό ιατρών της Αττικής ανάλογα με την ιατρική ειδικότητά τους και η Αρχή θεώρησε το αίτημα "καινοφανές" καθυστερώντας επί μήνες να εκδώσει την άδειά της), το Διοικητικό Πρωτοδικείο αναφέρει μεταξύ άλλων: 

"Επειδή το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 7η σκέψη, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, β) το γεγονός ότι οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές απολαμβάνουν λειτουργικής και διοικητικής ανεξαρτησίας και δεν υπόκεινται σε οποιονδήποτε διοικητικό έλεγχο δεν συνεπάγεται και την απαλλαγή τους από την υποχρέωση να τηρούν την νομιμότητα, γ) σε κάθε περίπτωση η διάταξη του άρ. 15 παρ. 3 του ν.3917/2011 δεν ίσχυε στην προκειμένη περίπτωση, δ) η ευθύνη του Δημοσίου κατ' αρ. 105 ΕισΝΑΚ είναι αντικειμενική και συνεπώς ενδεχόμενες οργανωτικές και λειτουργίκές ατέλειες και ελλείψεις της Διοίκησης δεν μπορούν να οδηγήσουν στην απαλλαγή του, ε) η Αρχή δεν έστειλε οποιαδήποτε ενημέρωση στην ενάγουσα για την υπόθεσή της, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με την διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, όφειλε να γνωστοποιήσει εγγράφως τους λόγους της καθυστέρησης, στ) η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δεν απέδειξε με ειδικό και συγκεκριμένο τρόπο τους ισχυρισμούς της περί του ότι το κρινόμενο θέμα ηταν "καινοφανές και σύνθετο", κρίνει ότι η ως άνω Αρχή μη νομίμως δεν εφάρμοσε τη διάταξη του άρθρου 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και δεν δικεκπεραίωσε το αίτημα της ενάγουσας μέσα στην τασσόμενη προθεσμία των 50 ημερών. Περαιτέρω, το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη την ταλαιπωρία που υπέστη η ενάγουσα εταιρεία από την συμπεριφορά της ως άνω Αρχής, τον κλονισμό της εμπιστοσύνης της απέναντι σε αυτή, το χρονικό διάστημα που είχε παρέλθει άπρακτο από την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος (30-6-2008) έως την κατάθεση της αγωγής της (18-3-2009) και το γεγονός ότι η ενάγουσα ανέμενε την διεκπεραίωση της υπόθεσής της προκειμένου να αναπτύξει την συγκεκριμένη επιχειρηματική δράση, κρίνει ότι συντρέχει περίπτωση επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, κατ' άρθρο 932 ΑΚ, η οποία πρέπει να ορισθεί στο εύλογο και ανάλογο προς το είδος της προσβολής ποσό των 3.000 ευρώ". 

Οι αποφάσεις δεν είναι τελεσίδικες και μπορεί να προσβληθούν με έφεση και από τις δύο πλευρές των διαδίκων. 


Πέμπτη, Δεκεμβρίου 22, 2016

Ένας χρόνος σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια

Πέρσι τέτοια ημέρα βρισκόμασταν στην Βουλή για την παρακολούθηση της ψήφισης του νομοσχεδίου του συμφώνου συμβίωησης, με την επέκταση του στα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά και με τον εμπλουτισμό του για όλα τα ζευγάρια με δικαιώματα κοινωνικοασφαλιστικά και εργατικού δικαίου, εκτός βέβαια από την τεκνοθεσία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 216 ομόφυλα ζευγάρια προχώρησαν στην σύναψη συμφώνου συμβίωσης μέσα σε αυτό το έτος. Το περιοδικό antivirus φιλοξενεί ένα εκτενές αφιέρωμα, παρουσιάζοντας και ζευγάρια που μίλησαν για την εμπειρία. Ανάμεσα σε αυτά, κι ένα άρθρο που υπογράφω:

Τι θα πρέπει να προσέξετε πριν προχωρήσετε στην υπογραφή Συμφώνου Συμβίωσης

από τον δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο
  • Όταν ένα ζευγάρι αποφασίσει να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, πρέπει να προετοιμαστεί για μια ενδελεχή νομική ανάλυση πολλών στοιχείων που αφορούν την σχέση του. Η διαδικασία δεν ξεκινά από το γραφείο του συμβολαιογράφου. Ένα ζευγάρι πρέπει να έχει λάβει μια σειρά αποφάσεων πριν φτάσει να αναθέσει την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης του συμφώνου συμβίωσης. Γι’ αυτό το λόγο είναι χρήσιμο το ζευγάρια να εκθέσει το σύνολο των αναγκών του σε μία/έναν δικηγόρο με εξειδίκευση στο σύγχρονο οικογενειακό δίκαιο ή το δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων ώστε να προτείνει τις κατάλληλες λύσεις. Για παράδειγμα, εάν υπάρχουν προβλήματα αποδοχής της/του συντρόφου από μέλη της οικογένειας του ενός ή και των δύο, μπορούν να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας της σχέσης, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στο μέλλον, περιουσιακά ή άλλα. Είναι κρίσιμο για το ζευγάρι να γνωρίζει ότι όταν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, οι συγγενείς κάθε μέρους του συμφώνου καθίστανται συγγενείς του άλλου μέρους του συμφώνου. Αυτό σημαίνει μια σειρά από νομικές συνέπειες όχι μόνο σε περιουσιακό ή κληρονομικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο απαγορεύσεων τέλεσης γάμου ανάμεσα σε συγγενείς μέχρι τον προβλεπόμενο βαθμό συγγένειας εξ αγχιστείας. Αυτή η συγγένεια δεν καταργείται ούτε με την λύση του συμφώνου συμβίωσης, γεγονός που σημαίνει ότι θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι απαγορεύσεις ακόμη κι αν το ζευγάρι χωρίσει. Ένα άλλο ζήτημα είναι η περίπτωση της απόκτησης τέκνων με ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Η σύναψη συμφώνου συμβίωσης μεταξύ γυναικών πριν από την διαδικασία της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα καθώς κέντρα γονιμότητας στην Ελλάδα ζητούν υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης ότι η ενδιαφερόμενη είναι άγαμη και ότι δεν έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Γι’ αυτό ενδείκνυεται η ενδιαφερόμενη να επιδιώξει πρώτα την κύηση και στην συνέχεια την σύναψη του συμφώνου με την σύντροφό της.
  • Δεν υπάρχει ένα προκαθορισμένο πρότυπο συμφώνου συμβίωσης το οποίο τα μέρη απλά υπογράφουν. Κάθε ζευγάρι παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά που πρέπει να γίνονται σεβαστά από τους νομικούς που επιμελούνται την νομική κατοχύρωση της σχέσης. Για παράδειγμα, εάν ένα από τα δύο άτομα είναι τρανς που δεν έχει προχωρήσει σε μεταβολή στοιχείων, αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο μπορεί να μνημονευθεί με ειδικό τρόπο μέσα στο κείμενο του συμφώνου συμβίωσης. Εάν το ζευγάρι επιλέγει το σύστημα της κοινοκτημοσύνης όσον αφορά την περιουσία που θα αποκτηθεί, μπορεί επίσης να το ρυθμίσει με το σύμφωνο συμβίωσης. Ειδικότερα ζητήματα όπως τα δικαιώματα χρήσης της κοινής οικογενειακής στέγης ακόμη και μετά την λύση του συμφώνου συμβίωσης ή το δικαίωμα διατροφής (από το οποίο μπορούν τα μέρη να παραιτηθούν), της επιλογής του ονόματος του τέκνου και της διατήρησης ή της παραίτησης από κληρονομικά δικαιώματα συνθέτουν ένα ευρύτατο φάσμα που πρέπει να εκτεθεί αναλυτικά στο ζευγάρι, ώστε το τελικό κείμενο του συμφώνου συμβίωσης να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της εκάστοτε περίπτωσης.
  • Διαδικασία υπάρχει επίσης και μετά την υπογραφή του συμφώνου συμβίωσης στον συμβολαιογράφο. Για να ξεκινήσει η ισχύς του συμφώνου πρέπει να κατατεθεί στο ληξιαρχείο του δήμου που βρίσκεται η κοινή κατοικία του ζευγαριού, δηλαδή στο δημαρχείο (συνήθως). Κάποιοι δήμοι ζητούν από τα ζευγάρια να αποδείξουν ότι είναι όντως κάτοικοι της διεύθυνσης που δηλώνουν, προσκομίζοντας λογαριασμούς ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κτλ). Πολλά ζευγάρια δεν επιθυμούν να εμφανιστούν στο ληξιαρχείο για την υποβολή του κειμένου και την δήλωση για την έκδοση της σχετικής ληξιαρχικής πράξης. Ο νόμος περί ληξιαρχείων αναφέρει ότι την κατάθεση μπορεί να κάνει και αντιπρόσωπος, αρκεί να έχει εξουσιοδοτηθεί με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό ειναι τα ζευγάρια που δεν θέλουν να εμφανιστούν τα ίδια στο ληξιαρχείο, να εξουσιοδοτήσουν έναν αντιπρόσωπο, με το ίδιο το κείμενο του συμφώνου συμβίωσης – που είναι συμβολαιογραφικό- ώστε να πάει να το καταθέσει στο ληξιαρχείο. Αυτή συνήθως είναι η δουλειά του δικηγόρου του ζεύγους. Στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθεί η σχετική οικογενειακή μερίδα στο δημοτολόγιο. Εάν ένα εκ των δύο μερών είναι δημότης του δήμου στον οποίο κατοικεί το ζευγάρι, αυτό γίνεται στο δημοτολόγιο αυτού του δήμου. Αλλιώς, εάν δηλαδή το ζευγάρια αποτελείται από δημότες άλλων δήμων, όχι των δήμων της κατοικίας τους, το ληξιαρχείο στέλνει φαξ με το σύμφωνο συμβίωσης εκεί για να γίνουν οι σχετικές δημοτολογικές εγγραφές. Το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης που εκδίδεται από το δημοτολόγιο χρειάζεται για διαδικασίες όπως είναι η η εγγραφή του τυχόν ανασφάλιστου μέρους στον ασφαλιστικό φορέα του έτερου μέρους.
Κόστος
Το κόστος για αυτές τις διαδικασίες δεν είναι σταθερό. Η χρήση των συμβουλευτικών υπηρεσιών ενός δικηγόρου αμείβεται κανονικά με το σύστημα της χρονοχρέωσης, με ελάχιστο τίμημα τα 100 ευρώ (+24% ΦΠΑ)/ώρα, ενώ σε περίπτωση που η/ο δικηγόρος συντάξει και σχέδιο συμφώνου συμβίωσης προς την/τον συμβολαιογράφο, όπως είναι η συνήθης περίπτωση, καθώς και εάν οριστεί πληρεξούσιος για την κατάθεση στο ληξιαρχείο, η συνολική αμοιβή – μαζί με τον φόρο- δεν μπορεί να εκτιμηθεί σε ποσό κατώτερο των 500 ευρώ. Οι συμβολαιογράφοι αμείβονται με βάση τον αριθμό φύλλων μιας συμβολαιογραφικής πράξης, γεγονός που σημαίνει ότι ένα σύμφωνο συμβίωσης με το ελάχιστο περιεχόμενο που ορίζουν οι σχετικές εγκύκλιοι δεν μπορεί να είναι φθηνότερο των 150 ευρώ. Εξαρτάται πάντως από το πόσο αναλυτικά επιθυμεί το ζευγάρι να ορίσει την σχέση του. Πάντως, το σύμφωνο συμβίωσης δεν υποκαθιστά την διαθήκη, η οποία επίσης είναι απαραίτητη διαδικασία σε περίπτωση που υπάρχουν αξιόλογα περιουσιακά στοιχεία.
Λύση Συμφώνου
Το θέμα της λύσης του συμφώνου συμβίωσης είναι επίσης πολύ σοβαρό. Εάν το ζευγάρι συμφωνήσει από κοινού την λύση του συμφώνου, τότε μπορεί, κατόπιν σχετικής συμβουλής από δικηγόρο, να ρυθμίσει την τύχη των περιουσιακών του στοιχείων (όπως π.χ. να παραιτηθεί το ένα μέρος από κάθε αξίωση στην περιουσία του έτερου μέρους που αποκτήθηκε μετά τη σύναψη του συμφώνου) καθώς και άλλων λεπτομερειών της κοινής συμβίωσης. Όλα αυτά θα εγγραφούν στο συμβολαιογραφικό έγγραφο της λύσης του συμφώνου συμβίωσης και το σύμφωνο θα λήξει κατευθείαν, με την σχετική ληξιαρχική ενημέρωση. Όμως, εάν το ζευγάρι δεν συμφωνεί για την από κοινού λύση του συμφώνου, ο νόμος προβλέπει και μια άλλη, μονομερή δυνατότητα: το μέρος που επιθυμεί την λύση, στέλνει εξώδικο στο άλλο μέρος και το σύμφωνο λύεται μετά από 3 μήνες, πάλι όμως με συμβολαιογραφική πράξη που υπογράφει αυτή τη φορά το ένα μέρος. Επομένως, στην δεύτερη αυτή περίπτωση, ο νόμος προβλέπει ένα 3μηνο “περίσκεψης”, μέσα στο οποίο μπορεί το ζευγάρι είτε να συμφωνήσει στην από κοινού λύση, είτε στην συνέχιση του συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση λύσης εφαρμόζονται οι διατάξεις για το διαζύγιο, δηλαδή αν το ζευγάρι δεν συμφωνεί για περιουσιακά ή άλλα θέματα μπορεί η υπόθεση να καταλήξει στο δικαστήριο, αν και ο νόμος αρκείται για την ίδια την λύση στο ληξιαρχείο.

Δικαιολογητικά 
H Δήλωση του Συμφώνου Συμβίωσης γίνεται στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβαλλομένων, όπως αναγράφεται στο Σύμφωνο. Στην περίπτωση που οι συμβαλλόμενοι δεν έχουν κοινή κατοικία, τότε δηλώνεται στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας του δηλούντος συμβαλλομένου.
Τα απαραίτητα δικαιολογητικά που απαιτούνται – σύμφωνα με το Ληξιαρχείο του Δήμου Αθηναίων – είναι τα εξής:
1. Το Σύμφωνο Συμβίωσης που κατήρτισε ο Συμβολαιογράφος.
2. Δήλωση προσδιορισμού επωνύμου τέκνων, η οποία να περιλαμβάνεται στο Σύμφωνο.
3. Ταυτότητες ή Διαβατήριο με άδεια παραμονής (για τους αλλοδαπούς). Σε περίπτωση κατόχου ροζ κάρτας (αίτησης πολιτικού ασύλου) χρειάζεται και η βεβαίωση κατάθεσης διαβατηρίου ή οποιουδήποτε άλλου έγκυρου εγγράφου που πιστοποιεί ταυτότητα, στο αστυνομικό τμήμα αλλοδαπών που εξέδωσε την αίτηση ασύλου.
Υπόχρεοι προς δήλωση: Ο ένας εκ των δυο συμβαλλομένων ή τρίτος με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.
Τα βήματα που ακολουθεί το ζευγάρι μόλις απευθυνθεί στο συμβολαιογράφο που θα συντάξει το σύμφωνο
1. Για να ξεκινήσει η ισχύς του συμφώνου πρέπει να κατατεθεί στο ληξιαρχείο του δήμου που βρίσκεται η κοινή κατοικία του ζευγαριού, δηλαδή στο δημαρχείο (συνήθως). Κάποιοι δήμοι ζητούν από τα ζευγάρια να αποδείξουν ότι είναι όντως κάτοικοι της διεύθυνσης που δηλώνουν, προσκομίζοντας λογαριασμούς ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κτλ). Πολλά ζευγάρια δεν επιθυμούν να εμφανιστούν στο ληξιαρχείο για την υποβολή του κειμένου και την δήλωση για την έκδοση της σχετικής ληξιαρχικής πράξης. Ο νόμος περί ληξιαρχείων αναφέρει ότι την κατάθεση μπορεί να κάνει και αντιπρόσωπος, αρκεί να έχει εξουσιοδοτηθεί με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό ειναι τα ζευγάρια που δεν θέλουν να εμφανιστούν τα ίδια στο ληξιαρχείο, να εξουσιοδοτήσουν έναν αντιπρόσωπο, με το ίδιο το κείμενο του συμφώνου συμβίωσης – που είναι συμβολαιογραφικό- ώστε να πάει να το καταθέσει στο ληξιαρχείο. Αυτή συνήθως είναι η δουλειά του δικηγόρου του ζεύγους.
2. Στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθεί η σχετική οικογενειακή μερίδα στο δημοτολόγιο. Εάν ένα εκ των δύο μερών είναι δημότης του δήμου στον οποίο κατοικεί το ζευγάρι, αυτό γίνεται στο δημοτολόγιο αυτού του δήμου. Αλλιώς, εάν δηλαδή το ζευγάρια αποτελείται από δημότες άλλων δήμων, όχι των δήμων της κατοικίας τους, το ληξιαρχείο στέλνει φαξ με το σύμφωνο συμβίωσης εκεί για να γίνουν οι σχετικές δημοτολογικές εγγραφές. Το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης που εκδίδεται από το δημοτολόγιο χρειάζεται για διαδικασίες όπως είναι η η εγγραφή του τυχόν ανασφάλιστου μέρους στον ασφαλιστικό φορέα του έτερου μέρους.

Σάββατο, Δεκεμβρίου 10, 2016

Τί αφορά ο νέος νόμος κατά των διακρίσεων

Δημοσιεύθηκε χθες στο ΦΕΚ ο νέος Ν.4443/2016 για την ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, σε ενσωμάτωση ορισμένων οδηγιών της ΕΕ στο εσωτερικό δίκαιο. Οι δύο πρώτες οδηγίες (2000/43 και 2000/78) που είχαν εκδοθεί από την ΕΕ όταν επίτροπος εργασίας ήταν η Άννα Διαμαντοπούλου είχαν ήδη ενσωματωθεί στο Ελληνικό δίκαιο πριν 11 χρόνια με τον Ν.3304/2005. Απέμενε μια οδηγία 2014/54 με κάποιες γενικές αναφορές για τις οικογένειες των εργαζομένων που ως τέτοιες πρέπει να αναγνωρίζονται και αυτές με σύμφωνο συμβίωσης. 

Ο νόμος αυτός είναι στον πυρήνα του εργατικό δίκαιο. Η ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις είναι βέβαια μια συνταγματική αρχή που ο κοινός νομοθέτης καλείται να εφαρμόσει στην πράξη με νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλά εδώ περιορίζεται στο εργατικό δίκαιο και μόνο για συγκεκριμένες μορφές διάκρισης σε άλλες περιοχές. Για να καλάβουμε αυτόν τον νόμο και το προβληματικό πεδίο εφαρμογής του, πρέπει να έχουμε κατά νου δύο διαφορετικά πράγματα: είναι άλλο οι λόγοι διάκρισης και άλλο οι τομείς εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης.

Λόγοι διάκρισης

Ο Ν.4443/2016 αναφέρεται σε μια σειρά από λόγους διάκρισης: φυλή, χρώμα, εθνική ή εθνοτική καταγωγή, γενεαλογικές καταβολές, θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις, αναπηρία, χρόνια πάθση, ηλικία, οικογενειακή ή κοινωνική κατάσταση, σεξουαλικός προσανατολισμός ταυτότητα ή χαρακτηριστικά φύλου. 

Όμως, ο Ν.4443/2016 δεν απαγορεύει τις διακρίσεις για όλους αυτούς τους λόγους διάκρισης σε όλους τους τομείς. Ατυχώς ιεραρχεί τους λόγους διάκρισης φύλου, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής ως πιο σοβαρούς από όλους τους υπόλοιπους!

Τομείς εφαρμογής

Α. Μερική εφαρμογή: εργασία και απασχόληση

Όλοι οι ανωτέρω λόγοι διάκρισης απαγορεύονται σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στον τομέα της εργασίας και απασχόλησης. Ως "τομέας εργασίας και απασχόλησης", με βάση τουν Ν.4443/2016 ορίζεται ένα μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει: (α) όρους πρόσβασης στην εργασία & απασχόληση (κριτήρια επιλογής, όρους προσληψεων κ.τ.λ.), (β) πρόσβαση στην επαγγελματική εκπαίδευση, επιμόρφωση, πρακτική επαγγελματική εμπειρία κ.τ.λ., (γ) τους όρους και τις συνθήκες εργασίας όπως οι αποδοχές, η υγεία, η ασφάλεια στην εργασία και σε περίπτωση ανεργίας η επανένταξη και η εκ νέου απασχόληση και (δ) η συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Σε αυτούς τους τομείς (α-δ) απαγορεύονται οι διακρίσεις για ΟΛΟΥΣ τους λόγους διακρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της αναπηρίας, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου.

Β. Πλήρης εφαρμογή: τομείς πέραν της εργασίας και απασχόλησης

Υπάρχουν όμως και άλλοι τομείς σε δημόσιο και αγορά που παρατηρούνται διακρίσεις, πέραν του τομεά της εργασίας και απασχόλησης. 

Ο Ν.4443/2016 αναγνωρίζει ότι οι διακρίσεις μόνο για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής εθνοτικής καταγωγής απαγορεύονται στο δημόσιο και την αγορά όσον αφορά όχι μόνο την εργασία/απασχόληση αλλά και: 

α) την κοινωνική προστσσία συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικης ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης
β) τις κοινωνικές παροχές και τις φορολογικές διευκολύνσεις ή πλειονεκτήματα
γ) την εκπαίδευση
δ) την πρόσβαση στην διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται συναλλακτικά στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης

Έτσι όμως, δεν απαγορεύονται οι διακρίσεις στους τομείς α-δ για μια σειρά από λόγους: αναπηρία, ηλικία, σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητα φύλου.

Πρακτικό παράδειγμα: η άνιση μεταχείριση για την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη/εκπαίδευση/κοινωνικές προχές/ πρόσβαση σε αγαθα και υπηρεσίες απαγορεύεται αν είσαι Ρομά, όχι όμως αν είσαι ανάπηρος/γκέι/λεσβία/τρανς.

Σε αυτό το σημείο ο Ν.4443/2016 είναι εξόχως προβληματικός, αφού παρέχει μειωμένη προστασία για μια σειρά κατηγοριών προσώπων που υφίστανται διακρίσεις στους τομείς α-δ, ενώ τέτοια μειωμένη προστασία δεν είναι συνταγματικά επιτρεπτή.

Ποια προστασία;

Η ουσιαστική προστασία που παρέχει ο νόμος είναι η αντιστροφή του βάρους απόδειξης: αν είσαι θύμα μιας από τις παραπάνω διακρίσεις στους τομείς που απαγορεύονται, αρκεί απλώς να επικαλεστείς στο δικαστήριο ή στον Συνήγορο του Πολίτη ή σε άλλη ανεξάρτητη αρχή ότι είσαι θύμα, χωρίς να χρειάζεται να το αποδείξεις. Αντιστροφή βάρους απόδειξης σημαίνει ότι το θύμα δεν χρειάζεται να αποδείξει τον ισχυρισμό του. Σημαίνει ότι ο φερόμενος ως θύτης καλείται να ανταποδείξει. Στην περίπτωση π.χ. της διάκρισης λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού στον χώρο της εργασίας, αρκεί το άτομο να ισχυριστεί (χωρίς να πρέπει να αποδείξει) ότι υπέστη διακριτική μεταχείριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο εργοδότης είναι εκείνος που καλείται να αποδείξει (όχι δηλαδή απλως να αρνηθεί, αλλά να αποδείξει με μάρτυρες, έγγραφα, στοιχεία κ.τ.λ.) ότι η τυχόν διακριτική μεταχείριση δεν οφείλεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό του εργαζόμενου. 

Αυτή είναι η μόνη ουσιαστική νομική συμβολή του Ν.4443/2016: η αντιστροφή του βάρους απόδειξης και η επέκταση της υποχρέωσης τήρησης της ίσης μεταχείρισης σε όλες τις ανεξάρτητες αρχές, όχι μόνο από τον Συνήγορο του Πολίτη που παραμένει φορέας προώθησης της αρχης της ίσης μεταχειρισης. 

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 08, 2016

Οργανισμός Κατά Βασανιστηρίων για την Ηλέκτρα Κούτρα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ

Διεθνές δίκτυο καταπολέμησης των βασανιστηρίων και άλλων παραβιάσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων

Ελλάδα: Συνεχιζόμενη δικαστηριακή και αστυνομική παρενόχληση εναντίον της δικηγόρου ανθρώπινων δικαιωμάτων Ηλέκτρας Κούτρα

ΥΠΟΘΕΣΗ GRE 081216
YΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Αστυνομική παρενόχληση / Eκφοβισμός


Η Διεθνής Γραμματεία του Παγκόσμιου Οργανισμού κατά των Βασανιστηρίων (ΠΟΚΒ) ζητά την επείγουσα παρέμβασή σας για τα εξής περιστατικά στην Ελλάδα.
Περιγραφή των περιστατικών:
Η Διεθνής Γεαμματία του ΠΟΚΒ έχει ενημερωθεί από αξιόπιστες πηγές για την συνεχιζόμενη δικαστηριακή και αστυνομική παρενόχληση εναντίον της δικηγόρου ανθρώπινων δικαιωμάτων κ. Ηλέκτρας Κούτρα, Προέρδρου της Ελληνικής Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιωμάτα “Πλειάδες” [1].
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις 6 Σεπτεμβρίου 2016 η κ. Κούτρα ενημερώθηκε ότι στις 11 Αυγούστου 2016 ένας αστυνομικός από την Αστυνομία της Θεσσαλονίκης άσκησε αγωγή για “προσβολή της προσωπικότητάς του” ζητώντας χρηματική ικανοποίηση 80.000 ευρώ για ηθική βλάβη από την κ. Κούτρα. Αυτή η αγωγή ασκήθηκε ως απάντηση σε έγκληση που υπέβαλε η κ. Κούτρα στις 5 Ιουνίου 2013, με την οποία κατηγόρησε τον αστυνομικό ότι την κλείδωσε σε ένα κελί και της αρνήθηκε το δικαίωμα να δει πελάτη της (βλ. “Υπόβαθρο της υπόθεσης”). Η κ. Κούτρα έχει προθεσμία μεχρι τις 9 Δεκεμβρίου να υποβάλει τις έγγραφες προτάσεις της ενώπιον του αρμοδίου Δικαστή που θα δικάσει την υπόθεση, ο οποίος θα ορίσει στις 24 Δεκεμβρίου την ημερομηνία συζήτησης της υπόθεσης.
Επιπλέον, στις 29 Σεπτεμβρίου 2016, η κ. Κούτρα εκλήθη επίσης ως ύποπτη και στη συνέχεια, ως μάρτυρας σχετικά με μια ποινική υπόθεση στην οποία εκπροσωπεί πέντε παιδιά πρόσφυγες από την Συρία, ηλικίας από 12 έως 16 ετών, που φέρονται ότι συνελήφθησαν και κακοποιήθηκαν στις 27 Σεπτεμβρίου 2016 επειδή μετέφεραν πλαστικά παιχνίδια όπλα σε μια σακούλα σε ένα δρόμο στην Αθήνα [2]. Αυτές οι κλήσεις παραβιάζουν την νομική αρχή ότι οι δικηγόροι δεν επιτρέπεται να καλούνται να καταθέσουν σε υποθέσεις που οι ίδιοι ενεργούν ως συνήγοροι [3].
Η Διεθνής Γραμματεία του ΠΟΒΚ εκφράζει την ανησυχία τις για την συνεχιζόμενη αστυνομική παρενόλχηση εναντίον της κ. Κούτρα, η οποία φαίνεται να την στοχοποιεί και να παρεμποδίζει τις νόμιμες δράσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη το δυσανάλογο ποσό που ζητείται ως αποζημίωση από τον αστυνομικό.
Τέλος, η Διεθνής Γραμματεία του ΠΟΒΚ καλεί τις αρχές να απορρίψουν την αγωγή εναντίον της και να θέσουν αμέσως τέλος στον εκφοβισμό και την παρενόχλησή της, ακόμη και στο δικαστηριακό επίπεδο.
Υπόβαθρο της υπόθεσης [4]:
Την νύχτα της 4ης προς την 5η Ιουνίου 2014, η κ. Ηλέκτρα Κούτρα κρατήθηκε αυθαιρέως για 20 λεπτά σε ένα κελλί στο αστυνομικό τμήμα Πλατείας Δημοκρατίας στην Θεσσαλονίκη, όπου είχε πάει με την ιδιότητά της ως δικηγόρου του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) προκειμένου να συναντήσει έναν πελάτη της, ένα διεμφυλικό άτομο που κατήγγειλε την αστυνομική αυθαιρεσία που εκδηλώθηκε στο πλαίσιο εκτεταμένων αστυνομικών επιχειρήσεων που είχαν ως αποτέλεσμα την σύλληψη πολλών διεμφυλικών ατόμων λίγες ημέρες πριν το Φεστιβάλ ΛΟΑΤ στην Θεσσαλονίκη (Τhessaloniki Pride) στις 14 και 15 Ιουνίου 2013.

Αφού αρχικά απετράπη από τον να δει τον πελάτη της στις 00:25 π.μ., η κ. Ηλέκτρα Κούτρα κάλεσε την Άμεση Δράση για να διαμαρτυρηθεί. Στη συνέχεια, της επετράπη να εισέλθει στο τμήμα. Ο αξιωματικός υπηρεσίας άμεσα την πέταξε σε ένα κελλί του τμήματος μαζί με έναν αριθμό άλλων κρατούμενων χωρίς να επικαλείται λόγους για την κράτησή της. Παρά τις διαμαρτυρίες της κ. Κούτρα, περίπου άλλοι δέκα αστυνομικοί συνέδραμαν τον αξιωματικό υπηρεσίας την κορόιδευαν λέγοντας ότι “μόνη της κλειδώθηκε”.

Όταν η κ. Ηλέκτρα Κούτρα τελικά αφέθηκε έξω από το κελί περίπου 20 λεπτά μετά, ο αξιωματικός υπηρεσίας αρνήθηκε να καταχωρίσει την έγκλησή της και της ζήτησε να φύγει από το αστυνομικό τμήμα λίγο μετά την 1 το πρωί. Μερικές ώρες μετά, η κ. Κούτρα πήγε στο αστυνομικό τμήμα του Λευκού Πύργου και υπέβαλε μήνυση για “βασανιστήρια και άλλες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας” (κακούργημα), “κατάχρηση εξουσίας”, “παράνομη κράτηση”, “παράνομη βία”, “αρπαγή”, “απειλή” και “έργω απρόκλητη εξύβριση”. Η Εισαγγελέας που ειδοποιήθηκε άμεσα για το περιστατικό αρνήθηκε να συλληφθούν οι αστυνομικοί υπό το πρόσχημα ότι ήταν εν ώρα καθήκοντος.
Στις 30 Δεκεμβρίου 2014 και στις 30 Ιουνίου 2015 οι εισαγγελείς πρωτοδικών και εφετών Θεσσαλονίκης αντίστοιχα απέρριψαν την έγκληση της κ. Κούτρα του 2013 ως αβάσιμη. Σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες, η διαδικασία αμαυρώθηκε από εκφοβισμό μάρτυρα. Συγκεκριμένα, μία από τις εκφοβηθείσες μάρτυρες θα εξαναγκάστηκε από τους αστυνομικούς να αποσύρει την κατάθεση που είχε δώσει στις 19 Ιουνίου ως υπεύθυνη δήλωση, όπως και σε μήνυση που υπέβαλε κατά των αστυνομικές στις 11 Ιουνίου 2013. Τον Δεκέμβριο του 2015, η κ. Ηλέκτρα Κούτρα αποφάσισε να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η εν λόγω υπόθεση βρίσκεται υπό εξέταση.
Απαιτούμενες ενέργειες:

Παρακαλούμε γράψτε στις Ελληνικές αρχές, καλώντας τις:

i. Να σταματήσουν άμεσα και χωρίς επιφυλάξεις την δικαστηριακή παρενόχληση εναντίον της κ. Ηλέκτρας Κούτρα.

ii. Να διασφαλίσουν ότι οι υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων υπό όλες τις περιστάσεις είναι σε θέση να επιδοθούν σε νόμιμες δράσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς παρεμπόδιση

iii. Να τηρήσουν τις διατάξεις της Διακήρυξης για τους Υπερασπιστές των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων που θεσπίστηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1998 απο την Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως τα άρθρα 1 και 12.2.

iv. Να διασφαλίσουν σε όλες τις περιστάσεις τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η Ελλάδα.

Διευθύνσεις:
·     Πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Αλέξης Τσίπρας, Email: mail@primeminister.gr
·     Αναπληρωτής Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, κ. Γιάννης ΜουζάλαςFax: +30 213 136 4418, Email: gram.anaplypourgou@ypes.gr
·     Alternate Minister for Citizens Protection of Greece, Mr. Nikolaos Toskas, Fax: +30 210 692 9764, Email: minister@mopocp.gov.gr
·     Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας κ. Ιωάννης Τσαούσης, Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, Γενεύη, Σουηδία, , Fax: +41 22 732 21 50; Email: grdel.gva@mfa.gr
·     Γενική Γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, κ. Μαρία Γιαννακάκη, , email: ggdad@justice.gov.gr Fax: 2107767406
·     Πρέσβης της Ελλάδας, Ελευθερία Γαλαθιανάκη, Πρεσβεία της Ελλάδας στις Βρυηξέλλες, Βέλγιο, , Fax: (+32) 2 545 5585, Email: gremb.bru@mfa.gr
·    Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Παπασταύρου Ανδρέας, Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), Fax: +32 2 5515651, 5127912. Email: mea.bruxelles@rp-greece.be
Γράψτες επίσης στην διπλωματική αποστολή ή την πρεσβεία της Ελλάδας στην χώρα σας.


[1] Η ΜΚΟ Πλειάδες είναι καταχωρημένη στην Ελλάδα από το 2009 και δρα στο πεδίο των ανθρώπινων δικαιωμάτων οργανώνονταςι ενημερωτικές εκστρατείες, στρατηγικές δικαστικές διεκδικήσεις και προσφέροντας δωρεάν νομική, φαρμακευτική, κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη όπως και εκπαιδευτικές και πολιτισμικές υπηρεσίες σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες των οποίων τα δικαιοώματα παραβιάζονται ή απειλούνται. Συνεργάζεται σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο με διακυβερνητικούς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης και διάφορα όργανα και υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.
[2] Για περαιτέρω πληροφορίες δείτε: https://www.amnesty.org/en/latest/news/2016/09/greece-syrian-refugee-children-detained-for-carrying-toy-guns-allegedly-ill-treated-by-police/
[3] Βλ. Άρθρο 212 (1) (β) Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και Άρθρο 39 (5) Κώδικα Δικηγόρων.

[4] Βλ. Επίσης την Άμεση Παρέμβαση του Παρατηρητηρίου GRE 001 / 0613 / OBS 050 που εκδόθηκε στις 13 Ιουνίου 2013, προσβάσιμη εδώ: http://www.omct.org/human-rights-defenders/urgent-interventions/greece/2013/06/d22270/

Τρίτη, Δεκεμβρίου 06, 2016

4 χρόνια μετά ξύπνησε η Αρχή Δεδομένων για τις οροθετικές

Το 2012 εκπροσωπώντας ως δικηγόρος 7 οργανώσεις πολιτών κατέθεσα στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα μια προσφυγή για την αφαίρεση των φωτογραφιών και άλλων δεδομένων των οροθετικών γυναικών που είχε συλλάβει και διαπομπεύσει η Ελληνική Αστυνομία με τις ευλογίες της εισαγγελικής άδειας που επέτρεπε - αλλά δεν επέβαλε !!!- την ανάρτηση των δεδομένων για σκοπούς προστασίας της δημόσιας υγείας. Ποιάς προστασίας, όταν ήδη οι γυναίκες είχαν ήδη συλληφθεί;

Η Αρχή τότε εξέδωσε ένα έγγραφο που έλεγε ότι δεν μπορούσε να παρέμβει στην υπόθεση αφού υπήρχε εισαγγελική διάταξη που επέτρεπε την δημοσίευση των στοιχείων, διότι τυχόν παρέμβασης της θα παραβίαζε την αρχη της διάκρισης των λειτουργιών και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Στις 5 Δεκεμβρίου 2016 η Αρχή εξέδωσε ένα δελτίο τύπου που αναφέρει ότι έστειλε συστάσεις σε ιστοσελίδες για να αφαιρέσουν τις φωτογραφίες. Η ερώτηση είναι: τώρα δεν παραβιάζεται η διάκριση των λειτουργιών; Η απάντηση είναι όχι, ούτε το 2012 δεν θα παραβιαζόταν.
Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Στη μεταξύ βέβαια έχουμε θρηνήσει και κάποια θύματα.  Από τα οποία ουδείς έχει ζητήσει συγγνώμη.

Θα το κάνω λοιπόν εγω: ζητώ συγγνώμη από τα θύματα που δεν μπόρεσα να πείσω το 2012 την Αρχή να ασκήσει τις συνταγματικές της υποχρεώσεις. Σήμερα είναι μια μέρα δικαίωσης με τραγική καθυστέρηση όπως πολύ συχνά συμβαίνει με τα νομικά.

Τρίτη, Νοεμβρίου 29, 2016

Παρέμβαση στη Βουλή για την ηχορύπανση




Σήμερα συζητήθηκε σε επιτροπή της Βουλής το νομοσχέδιο για την ενάσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, με το οποίο καταργείται η διαδικασία της αδειοδότησης για το άνοιγμα καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (μπαρ, εστιατόρια, καφέ κτλ), τουριστικών καταλυμάτων και μεταποίησης τροφίμων και ποτών . Στην κατάργηση αυτή, όμως, περιλαμβάνεται και η κατάργηση του υγειονομικού ελέγχου, κάτι το οποίο δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για το κατά πόσον θα είναι ασφαλείς οι παρεχόμενες υπηρεσίες και τα ανάλογα προϊόντα. Βέβαια το νομοσχέδιο επιτρέπει τους εκ των υστέρων ελέγχους κι επιβάλει "αυτοέλεγχο" στις επιχειρήσεις (κάτι το οποίο δεν ξέρουμε πως θα γίνεται, αλλά η εισηγήτρια είπε ότι είναι έτοιμες οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις), χωρίς όμως να παίρνει και μέτρα για την ενίσχυση των ελέγχων.

Έτσι δημιουργείται ένα ετεροβαρές σχήμα: ενώ είναι θετικό ότι καταργείται η πολλή γραφειοκρατία για την ίδρυση επιχειρήσεων, από την άλλη πλευρά τίποτε δεν εγγυάται την αυστηροποίηση και εντατικοποίηση των ελέγχων, ώστε να μην ωφελούνται μόνον οι επιχειρηματίες, αλλά και οι καταναλωτές και γενικώς οι πολίτες. 

Στην δική μου παρέμβαση τόνισα το πρόβλημα που θα επιδεινωθεί από την κατάργηση μιας άδειας που χορηγούν τα τοπικά συμβούλια των δήμων ή τα συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων σε μεγαλύτερους δήμους, όπως ο Δήμος Αθηναίων και ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Τί συμβαίνει αυτή τη στιγμή: ένα κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος για να πάρει άδεια μουσικής πρέπει να κάνει αίτηση και για να πάρει παράταση ωραρίου μουσικής πρέπει να πάρει άλλη άδεια. Αυτά δίνονται από τα τοπικά συμβούλια ή τα συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων (στην Αθήνα αυτά ειναι 7). Κάθε φορά που έρχεται ένα τέτοιο αίτημα στα συμβούλια, γίνεται χαμός. Από την μία πλευρά οι επιχειρηματίες θέλουν την άδεια για να παίζουν νόμιμα μουσική στα μπαρ, τα καφέ κτλ, από την άλλη οι πολίτες ανησυχούν ότι η μουσική θα μετατρέψει τα καταστήματα σε ντισκοτέκ, όπως είναι δυστυχώς ήδη η πραγματικότητα σε αρκετά μέρη της Αθήνας και άλλων περιοχών που οι κάτοικοι υποφέρουν. Άπαξ και δοθεί άδεια, πέταξε το πουλάκι: αν υπερβαίνει τα ντεσιμπέλ, για να κλείσει ένα κατάστημα οριστικά χρειάζεται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία να καταγραφούν εννέα (9) παραβάσεις εντός ενός έτους. Αυτό το ρεκόρ, βέβαια, δεν συμπληρώνεται σχεδόν ποτέ, γιατί η διαπίστωση των παραβάσεων γίνεται από τους υπάρχοντες ελεγκτικούς μηχανισμούς που δεν είναι πάντοτε επαρκώς στελεχωμένοι, ευέλικτοι κτλ.

Με το νομοσχέδιο, προτείνεται η κατάργηση της άδειας μουσικής. Δηλαδή καθένας που έχει κατάστημα θα μπορεί να βάζει μουσική, χωρίς να πρέπει να εγκριθεί από τους αιρετούς της τοπικής κοινωνίας. Θα ισχύει πάλι το σύστημα των εννέα (9) παραβάσεων, με όλες τις καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες του, αλλά η έναρξη της χρήσης μουσικής θα είναι τελείως ανεξέλεγκτη. Οι κάτοικοι δεν θα μπορούν να συμμετέχουν στην διαδικασία λήψης της απόφασης, αφού δεν θα υπάρχει τέτοια απόφαση. Αυτό είναι θετικό βέβαια για τους επιχειρηματίες, αφού έχουν καταγραφεί και φαινόμενα παρανομίας από συμβούλια που δεν χορηγούν άδειες ενώ πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως για τις γειτονιές δεν είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετά καταστήματα, αλλά ότι δεν τηρούνται οι διατάξεις για την ηχορύπανση. Αυτό, σε συνδυασμό με το προβληματικό ελεγκτικό σύστημα δημιουργεί μια εξαιρετικά εκρητική κατάσταση.

Έχω γνωρίσει τραγικές ιστορίες ανθρώπων που οι γειτονιές τους έγιναν διασκεδαστήρια. Υπάρχουν συμπολίτες μας που έχουν μέρες να κοιμηθούν ή που μεταναστεύουν τις περιόδους αυξημένης κίνησης των καταστημάτων αυτών. Κατοίκους που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους οριστικά. Γνωρίζω άτομα που έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες στην υγεία τους. Περιπτώσεις κανονικών τραμπουκισμών, αντιποίνων σε πολίτες που έκαναν καταγγελίες ακόμη και περιστατικά βίαιων επιθέσεων και καταστροφών περιουσιών για εκφοβισμό, στο παρελθόν. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι πολύ δύσκολο σε κατασταλτικό επίπεδο να μπορέσουν να βάλουν ένα φρένο, όταν ένα μαγαζί έχει ηδη ανοίξει και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην πελατεία που προσελκύεται λόγω της μουσικής, δεν πρόκειται να γινει τίποτε. Όλη η ελπίδα των κατοίκων βρίσκεται στο προληπτικό στάδιο, στα τοπικά συμβούλια που σήμερα κρίνεται το μέλλον κάθε γειτονιάς.

Αυτή η ελπίδα εξανεμίζεται με το νομοσχέδιο αυτό. Οι πολίτες ψήφισαν το 2014 για να εκπροσωπούνται από αποφασιστικά όργανα ως το 2019 που είναι οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές και ξαφνικά έρχεται το κράτος το 2016 και τους αφαιρεί την συμμετοχή στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων, απογυμνώνοντας τους τοπικούς και κοινοτικούς συμβούλους απο την μοναδική τους αποφασιστική αρμοδιότητα. Θεωρώ ότι αυτή η νομοθεσία, αν ψηφιστεί έτσι, χωρίς αυστηροποίηση του ελεγκτικού και κυρωτικού σταδίου, θα παραβιάσει ευθέως το άρθρο 102 του Συντάγματος, καθώς και άλλες διατάξεις αυξημένης τυπικής ισχύος.

Κυριακή, Νοεμβρίου 27, 2016

Έρχεται το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου

Απόψε στην εκδήλωση για την Διεθνή Ημέρα Μνήμης Τρανς που διοργάνωσε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών μάθαμε ένα πολύ ενδιαφέρον νέο για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Ο π. Γενικός Γραμματέας Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Κ.Παπαϊωάννου έδωσε ορισμένα στοιχεία για το επερχόμενο νομοσχέδιο περί νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου. Το θέμα αφορά την δυνατότητα των τρανς ατόμων να αλλάζουν τα επίσημα έγγραφά τους (αστυνομική ταυτότητα κ.τ.λ.) ανάλογα με την δική τους ταυτότητα φύλου που δεν αντιστοιχεί στο φύλο που τους αποδόθηκε στην γέννηση. Πάγιο αίτημα της τρανς κοινότητας είναι να μην τίθενται ως προϋπόθεση για την μεταβολή στο ληξιαρχείο οι ιατρικές και χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά να μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να αλλάζει τα χαρτιά του με βάση τον αυτοπροσδιορισμό και μια εύκολα προσβάσιμη, σύντομη και διαφανή διαδικασία. 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ανακοινώθηκαν σήμερα, το νομοσχέδιο είναι έτοιμο, μαζί με την αιτιολογική έκθεσή του και θα προβλέπει την δυνατότητα του ατόμου, κάνοντας αίτηση στο δικαστήριο με την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, χωρίς καμία ιατρική παρέμβαση ή προϋπόθεση, να εκδίδεται δικαστική απόφαση για την μεταβολή των στοιχείων του φύλου στην ληξιαρχική πράξη γέννησης. 

Αυτό που γίνεται ως σήμερα είναι ότι οι σχετικές αιτήσεις στο δικαστήριο πρέπει να συνοδεύονται από ιατρικές βεβαιώσεις ψυχιάτρου ότι το άτομο ζει ήδη στο επιθυμητό φύλο, καθώς και αποδείξεις για την ορμονική θεραπεία και για χειρουργικές επεμβάσεις. Με την απόφαση 418/2016 του Ειρηνοδικείου Αθηνών (σε υπόθεση που χειρίστηκα) κρίθηκε ότι δεν χρειάζεται αφαίρεση γεννητικών οργάνων, καθώς αυτό θα ήταν μια υπερβολική προϋπόθεση που αντίκειται στο ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Ωστόσο, ήδη διατυπώθηκαν σοβαρές ενστάσεις για την προτεινόμενη αλλαγή, από την πρόεδρο του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, κ. Μαρίνα Γαλανού, η οποία είχε πάρει μέρος και ως μέλος χωρίς ψήφο στην σχετική νομοπαρασκευαστική και η οποία αιφνιδιάστηκε από τις πληροφορίες που ανακοινώθηκαν. Η κ. Γαλανού εξέφρασε την απορία της για ποιο λόγο πρέπει να διατηρηθεί μια δικαστική διαδικασία, που ήδη υπάρχει άλλωστε και να μην ακολουθηθούν πιο απλές λύσεις για την μεταβολή των στοιχείων, όπως αυτές που ακολουθούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο κ. Παπαϊωάννου απάντησε ότι αυτή η νομοθετική λύση εγγυάται τον σεβασμό της ιδιωτικότητας, ενώ κρίθηκε πιο συμβατή και με την υπάρχουσα διαδικασία για μεταβολή του κυρίου ονόματος του ατόμου που ούτως ή άλλως είναι αυτή της δικαστικής οδού με την εκούσια δικαιοδοσία στο Ειρηνοδικείο. Ότι δηλαδή δεν μπορούμε να έχουμε δικαστική διαδικασία για τη μεταβολή του κύριου ονόματος και μη δικαστική διαδικασία για τη μεταβολή της εγγραφής του φύλου. 

Στην δική μου τοποθέτηση υποστήριξα την απλή δήλωση στο ληξιαρχείο, όπως ισχύει για όλες τις ληξιαρχικές πράξεις. 

Το επιχείρημα ότι, λόγω του ότι το κύριο όνομα αλλάζει με δικαστήριο, έτσι πρέπει να αλλάζει και το στοιχείο του φύλου (argumentum a minore ad majus) δεν ισχύει, διότι για να αλλάξει ένας ενδιαφερόμενος το κύριο όνομά του με την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας απαιτείται να συντρέχει "σπουδαίος λόγος", τον οποίο εξετάζει το Ειρηνοδικείο. Δεν είναι πιο απλό θέμα (minus) η μεταβολή του κυρίου ονόματος, καθώς προϋποθέτει σοβαρές συνθήκες που ανάγονται σε συνταγματικά δικαιώματα, όπως π.χ. η μεταβολή ενός χριστιανικού ονόματος σε άλλο μη-χριστιανικό όνομα λόγω της μεταβολής του θρησκεύματος του προσώπου (βλ. υπόθεση που χειρίστηκα και στην οποία ενδιαφερόμενος έλαβε το όνομα "Ήλιος"). Επομένως, η αλλαγή του κυρίου ονόματος, με όλες τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ασφάλεια των συναλλαγών είναι μια διαδικασία που καλώς διέρχεται μέσα από το Ειρηνοδικείο, αλλά καλύπτει εξατομικευμένες κάθε φορά περιστάσεις που δεν μπορούν να παρέχουν πεδίο σύγκρισης με το θέμα της αλλαγής των εγγράφων για το θέμα της ταυτότητας φύλου. Στην νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου που αναγκαστικά συρρέει με την μεταβολή κύριου ονόματος (από αντρικό όνομα σε γυναικείο ή το αντίστροφο), ο "σπουδαίος λόγος" για την μεταβολή του ονόματος είναι αυτή καθαυτή η αναγνώριση του γεγονότος ότι η ταυτότητα φύλου δεν αντιστοιχεί στο φύλο που αποδόθηκε κατα την γέννηση. Αφού, λοιπόν, η μεταβολή του στοιχείου του φύλου μπορεί να διαταχθεί στην βάση του αυτοπροσδιορισμού και μόνον - χωρίς ιατρικές και άλλες προϋποθέσεις - τότε παρέλκει η διερεύνηση του αν υπάρχει και ο "σπουδαίος λόγος" που απαιτείται για την μεταβολή του κυρίου ονόματος. Εξάλλου, η μεταβολή επωνύμου, πάλι για "σπουδαίο λόγο", γίνεται και με απόφαση δημάρχου (Ν.3852/2010) και πιο πριν με απόφαση νομάρχη! 

Ορίστε, λοιπόν ένα πραγματικό επιχείρημα από το έλασσον στο μείζον: αφού το επώνυμο αλλάζει με απόφαση δημάρχου, γιατί το φύλο να μην αλλάζει με απλή δήλωση του ατόμου στον ληξίαρχο;

Aυτή είναι άλλωστε και η λύση (χωρίς δικαστήρια) που έχει προκριθεί σε νόμους όπως στην Πορτογαλία (Ν.7/2011), στην Αργεντινή (Νόμος για την ταυτότητα φύλου του 2012), στην Μάλτα (Νόμος για ταυτότητα φύλου, έκφραση φύλου, χαρακτηριστικά φύλου του 2015), στην Ιρλανδία (Ν.25/2015), στην Νορβηγία (Νόμος τροποποιημένος το 2016), στην Νότια Αφρική (από το 2003).


Παρασκευή, Νοεμβρίου 25, 2016

Παραβιάζοντας ωμά τα Δικαιώματα του Παιδιού

Προχθές αναφέρθηκα στην άρνηση του Υπουργείου Εσωτεριών να εγγράψει μια ληξιαρχική πράξη γέννησης ενός παιδιού που γεννήθηκε από Ελληνίδα στην Βρετανία. Η άρνηση του Υπουργείου οφείλεται στο ότι ως επωνυμο του παιδιού δεν αναγράφεται στην βρετανική ληξιαρχική πράξη το επώνυμο της βιολογικής του μητέρας, αλλά της συζύγου της (έχουν τελέσει γάμο κατά το βρετανικό δίκαιο καθώς και σύμφωνο συμβίωσης κατά το Ελληνικό δίκαιο). Η υπόθεση έφτασε στην Βουλή και ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Σκουρλέτης με έγγραφό του απάντησε ότι μπορεί ο Έλλην ειδικός ληξίαρχος να μην μεταγράψει την βρετανική ληξιαρχική πράξη γέννησης, αν αυτή αντικειται στα... χρηστά ήθη ή στην δημόσια τάξη! Πράγματα που δεν στέκουν νομικά, αφού υπάρχουν αντίθετες γνωμοδοτήσεις του Ν.Σ.Κ. και φυσικά αντίθετες διατάξεις και αποφάσεις από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σήμερα έλαβα στο e-mail αυτή την απάντηση από το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου:

"Με αφορμή  την τοποθέτηση στο E – Lawyer σχετικά με την απάντηση του  Υπουργού  Εσωτερικών, Πάνου Σκουρλέτη, στην Ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ 514/19.10.16,  επισημαίνεται κατ’ αρχήν ότι η πολιτική ηγεσία του  Υπουργείου   Εσωτερικών δεν υιοθετεί τις απόψεις περί «χρηστών ηθών» οι οποίες έχουν από καιρό απαξιωθεί στην συλλογική, κοινωνική συνείδηση και αντίκεινται στις σύγχρονες αντιλήψεις για την προσέγγιση παρόμοιων θεμάτων. 
Γι’ αυτό το λόγο, αν και στο σχόλιο του ιστολογίου σας υποτιμάται η πρόθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης  να επαναξιολογήσει τα θέματα οικογενειακού δικαίου, μέσω της σύστασης νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, είναι αυτή ακριβώς η διαδικασία μέσα από την οποία μπορεί να δρομολογηθεί οποιαδήποτε αλλαγή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου.
Είναι αλήθεια, ότι πολλές φορές σε ανάλογες κοινοβουλευτικές διαδικασίες, η αναγκαιότητα αναφοράς στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, όπως αυτή στην γνωμοδότηση του ΝΣΚ, δεν αντανακλά απαραίτητα ταύτιση και αποδοχή, αλλά διαπίστωση. Μια διαπίστωση που, στην προκειμένη περίπτωση, πρέπει να αξιολογηθεί και στη βάση της πολιτικής πρόθεσης αλλαγών στο ισχύον πλαίσιο. 
Βεβαίως, οι προθέσεις μένει να αποτιμηθούν  και είναι τα έργα τα ορθότερα κριτήρια γι’ αυτό. Η θέση αυτής της κυβέρνησης, υπέρ μιας τολμηρής παρέμβασης στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχει  ήδη εκδηλωθεί  με συγκεκριμένες τομές και θα εξακολουθήσει στην ίδια πορεία."

Είναι φανερό λοιπόν ότι δυστυχώς το Υπουργείο Εσωτερικών δεν έχει υπόψη του την ισχύουσα νομοθεσία - το θέμα δεν αφορά "τεκνοθεσία" αλλά μόνο την μεταγραφή μιας ληξιαρχικής πράξης γέννησης από ένα ληξιαρχείο κράτους της Ε.Ε. σε ένα άλλο ληξιαρχείο κράτους μέλους της Ε.Ε. του οποίου του παιδί ειναι πολίτης! Δεν χρειάζεται εδώ να απαριθμήσω όλες τις νομοθετικές διατάξεις. Δεν χρειάζεται να πω ότι το παιδί έχει εγκλωβιστεί στην Βρετανία επειδή η Ελλάδα φυσικά δεν του δίνει διαβατήριο αν δεν έχει εγγραφεί στο Ειδικό Ληξιαρχείο της Αθήνας. Αυτά τα ξέρει όλα το Υπουργείο Εσωτερικών και παριστάνει ότι χρειάζεται ειδική νομοθεσία, όπως λέει και παραπάνω. 

Θα μείνω μόνο σε ένα άρθρο που ισχύει στην Ελλάδα από το 1989: 

Άρθρο 7, Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού:

"1. Το παιδί εγγράφεται στο ληξιαρχείο αμέσως μετά τη γέννησή του και έχει από εκείνη τη στιγμή το δικαίωμα ονόματος, το δικαίωμα να αποκτήσει ιθαγένεια και, στο μέτρο του δυνατού, το δικαίωμα να γνωρίζει τους γονείς του και να ανατραφεί από αυτούς.

2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μεριμνούν για τη θέση σε εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία τους και με τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλουν οι ισχύουσες σ' αυτό το πεδίο διεθνείς συνθήκες, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, ελλείψει αυτών, το παιδί θα ήταν άπατρις."

Πέμπτη, Νοεμβρίου 24, 2016

Μηχανισμός εποπτείας εφαρμογής αποφάσεων ΕΔΔΑ

Με μια τροπολογία στο νομοσχέδιο για την ίση μεταχείριση, προτείνεται η ίδρυση μιας επιτροπής που θα παρακολουθεί αν η Ελλάδα εφαρμόζει τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αφορούν την Ελλάδα. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα, διότι η χώρα παρουσιάζει καθυστερήσεις για εφαρμογή των ρυθμιστικών κεφαλαίων των αποφάσεων του ΕΔΔΑ και τελικά εναπόκειται στην πολιτική βούληση της κάθε κυβερνητικής πλειοψηφίας. Όχι ότι θα λείψει το στοιχείο αυτής της πολιτικής φύσεως πρωτοβουλίας, αλλά τώρα θα υπάρχει ένα σημείο αναφοράς για το επίπεδο της συμμόρφωσης.

Επί της ουσίας βέβαια, το εγχείρημα παραμένει στο επίπεδο του συμβολισμού, με γλαφυρές και αόριστες περιγραφές αρμοδιοτήτων, ενώ θα έπρεπε να προβλέπεται εθνικός κατάλογος εφαρμογής αποφάσεων, πρόβλεψη προθεσμιών και χρονοδιαγραμμάτων, δικαιοσυγκριτική παρακολούθηση και αξιολόγηση επιπτώσεων. Η τροπολογία περιορίζεται κατα την προσφιλή νομοθετική πρακτική της κυβέρνησης στη μνεία χαλαρών υποχρεώσεων διαλόγου με συλλογικότητες, χωρίς βέβαια καμία δεσμευτικότητα για την διεξαγωγή τους. 

Τετάρτη, Νοεμβρίου 23, 2016

Σκουρλέτης: αντίθετο σε δημόσια τάξη / χρηστά ήθη το επώνυμο τέκνου ζεύγους γυναικών

Κατόπιν κοινοβουλευτικής ερώτησης 12 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για την άρνηση του Ειδικού Ληξιαρχείου του Υπουργείου Εσωτερικών να καταχωρήσει ληξιαρχική πράξη γέννησης τέκνου που έλαβε το επώνυμο της συζύγου της μητέρας του (βλ. εδώ), απαντήσεις δόθηκαν από τον υπουργό Δικαιοσύνης και τον υπουργό Εσωτερικών. 

Ο (πρώην) υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων κ. Παρασκευόπουλος αντί να απαντήσει τί συγκεκριμένο πρόκειται να πράξει σε επίπεδο νομοθεσίας για την ανεπιφύλακτη αναγνώριση των γονέων του παιδιού, όπως επιβάλλει η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (η επιλογή του ονόματος τέκνου ήδη δίνεται από τον νόμο για το σύμφωνο συμβίωσης), αναφέρει στην απάντησή του -γενικά και αόριστα- ότι το υπουργείο του υλοποιεί δράσεις "Δικαιοσύνης φιλικές για τα παιδιά" και ότι αναμένεται η έναρξη εργασιών μιας νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για θέματα οικογενειακού δικαίου. Περαιτέρω, για το γεγονός ότι το Ειδικό Ληξιαρχείο δεν εφαρμόζει το άρθρο 10 του νόμου για το σύμφωνο συμβίωσης, που εισηγήθηκε ο ίδιος, δηλώνει αναρμόδιος και παραπέμπει στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Ο νυν υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Σκουρλέτης, αφού αναπαράγει τα άρθρα του Αστικού Κώδικα για την έννοια της συγγένειας, θέμα άσχετο με το δικαίωμα των ατόμων που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης να επιλέξουν το επώνυμο του παιδιού τους, στη συνέχεια ξεθάβει μια γνωμοδότηση του 1998 που αναφέρει ότι ο Ειδικός Ληξίαρχος μπορεί να εφαρμόζει το άρθρο 33 του Αστικού Κώδικα, κατά το οποίο "διάταξη αλλοδαπού δικαίου δεν εφαρμόζεται αν η εφαρμογή της προσκρούει στα χρηστά ήθη ή γενικά στη δημόσια τάξη". Μια γνωμοδότηση που έχει κατ΄ ουσίαν ανατραπεί από μεταγενέστερες του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και που αφορά το εφαρμοστέο αλλοδαπό δίκαιο, ενώ η υπόθεση του τέκνου αφορά εφαρμογή εθνικού, Ελληνικού δικαίου! Αξίζει να σημειωθεί ότι η απάντηση που δόθηκε από το Ειδικό Ληξιαρχείο στους δικηγόρους του τέκνου δεν ανέφερε τίποτε απολύτως για χρηστά ήθη και δημόσια τάξη! Επομένως, το επινόημα αυτό αποτελεί αποκλειστική συμβολή του ίδιου του υπουργού Εσωτερικών στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου που απλά επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την θέση της Ελληνικής Δημοκρατίας ενώπιον του εν λόγω τέκνου.

Επομένως, ο κ. Σκουρλέτης μας λέει ουσιαστικά ότι ένα βρέφος που γεννήθηκε από Ελληνίδα και εγγράφηκε στο βρετανικό ληξιαρχείο με το επώνυμο της συζύγου της, θα παραμείνει για πάντα στην Βρετανία - αφού δεν μπορεί να πάρει διαβατήριο αν δεν μεταγραφεί η ληξιαρχική πράξη γέννησης στο Ειδικό Ληξιαρχείο - επειδή το επώνυμό του συνιστά... απειλή για τα χρηστά ήθη και την δημόσια τάξη!!! Χωρίς βέβαια να μας εξειδικεύει σε τί συνίσταται αυτή η "απειλή", αφού το Κράτος δεν τολμάει να ονοματίσει την θεσμική ομοφοβία του: περιμένει να την ονοματίσουν τα Δικαστήρια, κατά προτίμηση τα Ευρωπαϊκά. Γιατί το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σειρά αποφάσεών του έχει κρίνει ότι τα ληξιαρχεία κρατών της Ε.Ε. οφείλουν να δέχονται τα στοιχεία ληξιαρχικών πράξεων από άλλες χώρες της Ε.Ε. γιατί αλλιώς παραβιάζεται η ελευθερία μετακίνησης προσώπων κατά τις ιδρυτικές Συνθήκες της Ένωσης!

Την ίδια στιγμή, η αξιωματική αντιπολίτευση διακηρύσσει στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής συζήτησης για το νομοσχέδιο περί ίσης μεταχείρισης, δια της εισηγήτριας κ. Παπακώστα ότι η "κόκκινη γραμμή" της είναι ο γάμος και η τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια! Αυτό, στην υπόθεση του συγκεκριμένου παιδιού, σημαίνει ότι η αξιωματική αντιπολίτευση και η κυβέρνηση έχουν καταδικάσει έναν Έλληνα σε εξορία. 

Η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. 

Τρίτη, Νοεμβρίου 22, 2016

Ο κανόνας της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη

Υπάρχουν ορισμένες γενικές αρχές του δικαίου που επειδή δεν βρίσκονται σε ένα νομοθετικό κείμενο η Δημόσια Διοίκηση παριστάνει ότι δεν υπάρχουν. Μια από αυτές τις αρχές είναι η προστατευόμενη εμπιστοσύνη του πολίτη, κανόνας ο οποίος έχει μάλιστα συνταγματική ισχύ, μολονότι δεν βρίσκεται καταγεγραμμένος σε μια συγκεκριμένη, μεμονωμένη συνταγματική διάταξη. Η συνταγματική ισχύς του σημαίνει ότι ούτε ο κοινός νομοθέτης, ούτε η κανονιστικώς δρώσα διοίκηση, αλλά ούτε και η απλή ατομική διοικητικής πράξη δεν μπορεί να παραβιάζει την αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη. Σε αυτά τα συμπεράσματα έχει καταλήξει και το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έφτασε μάλιστα στο σημείο να "ακυρώσει" στην ουσία ακόμα και συνταγματική διάταξη, επειδή ματαίωνε την εμπιστοσύνη των πολιτών σε έναν κανόνα που αναθεωρήθηκε με ένα άρθρο του συντάγματος και παραβίασε το ανθρώπινο δικαίωμα της συμμετοχής σε εκλογές, στην υπόθεση Λυκουρέζος κατά Ελλάδας.

Κι όμως, η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση παρόλο που οι κανόνες είναι εκεί, ισχύουν και μπορεί να οδηγήσουν άμεσα σε έννομες συνέπειες, κατά μια πρακτική που δεν αποτελεί χρηστή διοίκηση, επιμένει να λέει στους πολίτες να πάνε στα δικαστήρια για να εφαρμοστεί αυτή η αρχή.

Στην Περιφέρεια Αττικής έχει γίνει ένα πρώτο βήμα για την εμπέδωση της αρχής της  προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη. Στην Χάρτα Δικαιωμάτων & Υποχρεώσεων Πολιτών, υπάρχει ένα άρθρο, στο οποίο για πρώτη φορά, μετά από δική μου εισήγηση, κωδικοποιείται η αρχή σε επίπεδο διοικητικού κανόνα.

8. To δικαίωμα της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη 

1. Η Περιφέρεια Αττικής σέβεται την πεποίθηση που έχει εμπεδώσει με αποφάσεις της στις/στους πολίτες, έτσι ώστε αυτές/αυτοί να ρυθμίσουν την συμπεριφορά τους και να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Στο πλαίσιο αυτού του σεβασμού, η Περιφέρεια Αττικής οφείλει να απέχει από αιφνιδιασμούς που διαταράσσουν την εμπιστοσύνη που έχει οικοδομηθεί στην σχέση της με τις/τους πολίτες. Ως εκ τούτου, εφόσον η Περιφέρεια έχει λάβει αποφάσεις με τις οποίες αναγνωρίζονται δικαιώματα σε πολίτες, δεν επιτρέπεται να ανακαλεί αυτές τις αποφάσεις στο πλαίσιο της διακριτικής της ευχέρειας, παρά μόνον εφόσον αυτό επιβάλλεται από δημόσιο συμφέρον που υπερέχει προφανώς των δικαιωμάτων και συμφερόντων των πολιτών.

2. Οι πολίτες δεν μπορούν να επικαλούνται τον σεβασμό της προστατευόμενης εμπιστοσύνης τους, εάν βρίσκονται σε κακή πίστη. 

Εδώ διακηρύσσεται λοιπόν ότι η Περιφέρεια δεν μπορεί να ματαιώνει δικαιώματα που έχει η ίδια αναγνωρίσει, αν δεν υπάρχει δημόσιο συμφέρον που "υπερέχει προφανώς" και όταν λέμε "προφανώς" εννοούμε χωρίς μεγάλη και σύνθετη ανάλυση, αλλά με γυμνό μάτι. Όλα βέβαια είναι ζήτημα αιτιολογίας και όριο του δικαιώματος είναι η καλή πίστη του πολίτη, αλλά σε επίπεδο βάρους απόδειξης, η Περιφέρεια είναι εκείνη που καλείται να αποδείξει τυχόν κακοπιστία του πολίτη κι όχι το ανάποδο. 

Αυτός ο κανόνας απορρέει από σειρά δικαστικών αποφάσεων και μολονότι δεν έχει διατυπωθεί με τόσο σαφή τρόπο σε νομοθετικό κείμενο, δεσμεύει την δημόσια διοίκηση, όπως εξάλλου την δεσμεύουν και όλες οι αποφάσεις της Δικαιοσύνης κατά το άρθρο 95 παρ. 4 του Συντάγματος. Το άρθρο αυτό αναφέρει: "Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης". Ο νόμος αυτός είναι ο Ν.3068/2002. 

Θεωρώ ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί εκ μέρους της Διοίκησης η προσβολή αυτού του συνταγματικού κανόνα και ότι θα πρέπει οι πολίτες να διεκδικήσουν πιο δυναμικά την εξωδικαστική εφαρμογή του. 

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...