Δευτέρα, Απριλίου 28, 2014

Ο εισαγγελέας "ποινικής συνδιαλλαγής"

Από τότε που θυμάμαι να ασχολούμαι με τα νομικά. το μεγάλο πρόβλημα ήταν η καθυστέρηση της Δικαιοσύνης και η αντιμετώπισή του ερχόταν με νομοσχέδια τα οποία είχαν πρωτοποριακές ιδέες και οπωσδήποτε την λέξη "επιτάχυνση" στον τίτλο. Στην αρχή, η δίκη μια κι έξω (όχι πολλές συνεδριάσεις), μετά όλα τα έγγραφα προσκομίζονται 20 μέρες πριν τη δίκη (λες και οι δικαστές δεν είχαν ενδιάμεσα άλλες δίκες να ασχοληθούν), μετά οι πιλοτικές δίκες που θα έλυναν το θέμα, ύστερα οι δεσμευτικές νομολογίες του ΣτΕ, μετά η εισαγωγή της διαμεσολάβησης,  και πάει λέγοντας. Ο κίνδυνος όταν ενισχύεται η ταχύτητα είναι η πτώση της ποιότητας και, συγκεκριμένα ο ευλαβικός σεβασμός των δικαιωμάτων των πολιτών που εμπλέκονται σε μια δίκη.

Με το σχέδιο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση (άρθρα 45Β, 45Γ), μια νέα μέθοδος επιτάχυνσης της ποινικής δίκης ανατίθεται στον εισαγγελέα: η συνδιαλλαγή. Ο εισαγγελέας καλεί τον κατηγορούμενο ή τον βλέπει μετά από αίτηση του τελευταίου, ενημερώνονται για το περιεχόμενο του φακέλο κι αν ο κατηγορούμενος πειστεί ότι θα κηρυχθεί ένοχος από το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να το αποδεχτεί εκ των προτέρων, με σκοπό να διαπραγματευθεί επί τόπου την ποινή του με τον εισαγγελέα. Αν γίνει δεκτό αυτό. ετοιμάζουν ένα πρακτικό ποινικής συνδιαλλαγής και το πάνε στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο για να εγκριθεί, ώστε η απόφαση τυπικά να έχει εκδοθεί από δικαστήριο, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα (κι όχι από εισαγγελέα).

Ενώ η ιδέα είναι η επιτάχυνση, δημιουργούνται σοβαρά ερωτηματικά για την τήρηση των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων. Το νομοσχέδιο λέει ότι ο κατηγορούμενος μπορεί να καλείται είτε αυτεπάγγελτα είτε κατόπιν δικής του αιτήσεως. Μπορεί να παρίσταται είτε με συνήγορο είτε όχι.  Θεωρώ ότι δεν μπορεί να υπάρξει εξ αρχής εγγύηση των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, απέναντι σε έναν εισαγγελέα ο οποίος εκ των πραγμάτων θα καταγράφει ως επιτυχία όσο το δυνατόν περισσότερες επιτεύξεις ποινικών συνδιαλλαγών. Ο ρόλος του συνηγόρου σε μια τέτοια, κεκλεισμένων των θυρών διαδικασία δεν μπορεί να είναι προαιρετικός. Η κίνηση της διαδικασίας συνδιαλλαγής πρέπει να γίνεται μόνο κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερόμενου πολίτη, όχι αυτεπάγγελτα από τον εισαγγελέα -εκτός βέβαια αν συντρέχουν λόγοι που περιορίζουν καθοριστικά την ελεύθερη βούληση του πολίτη.

Το δικαστήριο που θα εγκρίνει τον διακανονισμό της ποινικής συνδιαλλαγής θα πρέπει να έχει αναγνωρισμένη δικονομική δυνατότητα να εξετάσει εξ αρχής την υποπθεση αν κρίνει ανεπαρκή τα στοιχεία του φακέλου και να έχει πλήρη δικαιοδοτική αρμοδιότητα που θα φτάνει όχι μόνο στην ανατροπή μιας άδικης ποινικής συνδιαλλαγής, αλλά και σε αθώωση.


Τέλος, ακόμη και μετά την σύναψη πρακτικού ποινικής συνδιαλλαγής, ο κατηγορούμενος θα πρέπει να έχει δικαίωμα έφεσης, όπως επιβάλλεται και από το άρθρο 2 του 7ου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

Σάββατο, Απριλίου 26, 2014

Περιορισμοί ραδιοτηλεοπτικής προβολής υποψηφίων

Οι περιορισμοί της εμφάνισης υποψηφίων σε ραδιοτηλεοπτικά μέσα προεκλογικά έχουν κριθεί ανεκτοί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, "σε μια δημοκρατική κοινωνία". Δεν παύουν, όμως, να είναι περιορισμοί τόσο στο δικαίωμα του υποψηφίου να προβληθεί, στο καθήκον των καναλιών να ενημερώσουν όσο και στο δικαίωμα του κοινού να ενημερωθεί (και από αυτό το μέσο). Άρα είναι περιορισμοί της ελευθερίας τη έκφρασης και όσο λιγότεροι υπάρχουν τόσο καλύτερα. 

Από την άλλη πλευρά, οι περιορισμοί που τίθενται -κατ´ αποτέλεσμα- σε πασίγνωστους υποψηφίους για την προβολή -κατ´ αποτέλεσμα- λιγότερο γνωστών υποψηφίων είναι κι αυτοί υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης. 

Τέλος: τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα που ζητούν αμοιβή για φιλοξενία υποψηφίων σε εκπομπές -χωρίς να πρόκειται για "πολιτικό μήνυμα", χωρίς αποδείξεις κλπ- αλλά ως κοινών καλεσμένων πρέπει να ελέγχονται για το ποινικό αδίκημα της δωροληψίας στον ιδιωτικό τομέα αν είναι ιδιωτικά κανάλια, και της κλασικής δωροληψίας αν είναι κρατικά ("μαύρο πολιτικό χρήμα"), περιπτώσεις που αν καταγγείλετε μπορείτε να χαρατηριστείτε "μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος" και να αποφύγετε μήνυση για ψευδή καταμήνυση.

Τετάρτη, Απριλίου 23, 2014

"Μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος"

Μια νέα έννοια εισάγεται στο ποινικό δίκαιο, με σκοπό την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενθάρρυνση προσώπων που διαθέτουν σχετικές πληροφορίες αλλά διστάζουν να τις καταθέσουν επίσημα από ανησυχία για τα αντίποινα: οι "μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος". Πρόκειται στην ουσία για εισαγωγή του θεσμού του "whistleblower", όπως αναφέρεται και σε σχετική ανακοίνωση από την Διεθνή Διαφάνεια Ελλάδας.

Ας δούμε, λοιπόν, τι είναι ο "μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος", σύμφωνα με τον Ν.4254/2014.

Για ποιές υποθέσεις πρόκειται

Μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος μπορεί να χαρακτηριστεί ένα πρόσωπο που συμβάλλειο ουσιωδώς με τις πληροφορίες που παρέχει στις αρχές, χωρίς να είναι ο ίδιος εμπλεκόμενος και χωρίς να έχει ίδιον όφελος, σε υποθέσεις:
- δωροδοκίας/δωροληψίας πολιτικών αξιωματούχων
- δωροδοκίας/δωροληψίας δικαστών
- δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων
- εμπορίας / επιρροής μεσαζόντων (άρθρο 237Α Π.Κ.)

"και τις συναφείς με αυτές πράξεις", όπως αναφέρει το νέο άρθρο 45Β του Ποινικού Κώδικα

Επομένως, μόνο οι μάρτυρες για αυτά τα αδικήματα και συναφείς με αυτά πράξεις μπορούν να χαρακτηριστούν μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος.

Πώς γίνεται ο χαρακτηρισμός

Το παραπάνω πρόσωπο χαρακτηρίζεται "μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος" με:
- πράξη του κατά τόπον αρμόδιου εισαγγελέα ή του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς (υπηρετούν δύο, μία στην Αθήνα κι ένας στην Θεσσαλονίκη
- ύστερα από έγκριση του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που εποπτεύει τους Εισαγγελείς Εγκλημάτων Διαφθοράς.

Πώς προστατεύεται ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος


Προστασία από μηνύσεις: αν ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κρίνει οτι δεν είναι απαραίτητη η δίωξη του μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος, παραγγέλλει στον αρμόδιο εισαγγελέα να μην ασκήσει ποινική δίωξη ύστερα από μήνυση εναντίον του μάρτυρα αυτού για:
- συκοφαντική δυσφήμηση
- ψευδορκία
- ψευδή καταμήνυση
- παράβαση επαγγελματικού απορρήτου
- παράβαση προσωπικών δεδομένων

Γι' αυτό οι εισαγγελείς που λαμβάνουν τέτοιες μηνύσεις πρέπει να ειδοποιούν τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου προκειμένου να εξεταστεί μήπως στρέφονται κατά "μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος", ώστε να κριθεί κατά πόσον πρέπει να ασκηθεί ποινική δίωξη ή όχι.

Προστασία από αντίποινα: οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος μπορούν να ζητήσουν υπαγωγή στις διατάξεις του Ν.2928/2001, για την φύλαξή τους, την απόκρυψη του ονόματός τους στο στάδιο της κατάθεσης, την μετάθεση/μετάταξη/απόσπαση αν ειναι δημόσιοι υπάλληλοι (ακόμη και χωρίς την δημοσίευση της απόφασης στο ΦΕΚ), την μεταβολή στοιχείων ταυτότητας και την μετεγκατάσταση σε άλλη χώρα (για τις διαδικασίες αυτές εκκρεμεί η έκδοση υπουργικής απόφασης). 

Προστασία στην υπηρεσία: οι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν χαρακτηρισθεί "μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος", σύμφωνα με το νέο άρθρο 26 του Υπαλληλικού Κώδικα, δεν παραλείπονται στην διαδικασία προαγωγής, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε πειθαρχική διαδικασία ή τιμωρία, δεν απολύονται, δεν υφίστανται δυσμενή διακριτική μεταχείριση ιδίως σε θέματα υπηρεσιακής εξέλιξης, μετακίνησης ή τοποθέτησης

Ανάκληση του χαρακτηρισμού

Με την ίδια διαδικασία (δηλαδή με πράξη του, κατόπιν έγκρισης από τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου) ο εισαγγελέας μπορεί να ανακαλέσει την πράξη χαρακτηρισμού του προσώπου ως "μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος", σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής δίκης, αν κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι για τους οποίους εκδόθηκε.



Δευτέρα, Απριλίου 21, 2014

The Greek Case

"The Greek Case" ("η Ελληνική υπόθεση") τιτλοφορήθηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης η προσφυγή 4 κρατών εναντίον της Ελλάδας για τις παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων από την δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Η διερεύνηση της υπόθεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εξέθεσε τόσο πολύ την χούντα, ώστε αυτή υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης! 

Η δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967 ως ιστορικό γεγονός υπενθυμίζει ότι "χούντα" δεν είναι τίποτε λιγότερο από την ένοπλη κατάλυση του πολιτεύματος, την κατάργηση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας και την κατάληψη της εξουσίας με την βία. Οι εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων από την χούντα και η ουσιαστική αποπομπή της από το Συμβούλιο της Ευρώπης υπογραμμίζει όμως ότι ένα καθεστώς που περιφρονεί τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μπορεί να είναι δημοκρατικό. Η κυβέρνηση σήμερα περιφρονεί τα ανθρώπινα δικαιώματα με κραυγαλέο τρόπο, είτε με σαφείς δηλώσεις του αποπεμφθέντος γενικού γραμματέα της που δήλωνε ευθαρσώς ότι δεν τον απασχολούν οι διεθνείς συνθήκες, είτε αδιαφορώντας για την εφαρμογή αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, είτε καταλύοντας δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και οδηγούν σε σχετικές διεθνείς καταδίκες. 

Ζούμε σε μια πολιτεία που η δημοκρατία δεν έχει καταλυθεί με την βία ούτε η εξουσία κατελήφθη με τα όπλα, επομένως είναι ανιστόρητο και ανακριβές να γίνεται λόγος για "χούντα", αλλά υπάρχουν διεθνείς καταδίκες που αποκαλύπτουν σημαντικά κενά στο κράτος δικαίου παρόμοια με αυτά για τα οποία καταδικάστηκε η χούντα. Αυτά τα κενά και τις παραβιάσεις  πρέπει καθημερινά να τα αναδεικνύουμε και να διεκδικούμε την αποκατάστασή τους. Δεν θα μας σώσει το Συμβούλιο της Ευρώπης και κανένας άλλος, αν μόνοι μας δεν δουλέψουμε για να ζήσουμε σε μια χώρα ελευθερίας και δικαιοσύνης.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...