Τετάρτη, Ιουλίου 15, 2009

Αντισυνταγματική η απαγόρευση των δημοσκοπήσεων

Το δικαίωμά μας να ενημερωνόμαστε για τις δημοσκοπικές τάσεις έχει συνταγματική κατοχύρωση, καθώς αποτελεί έκφανση του ατομικού δικαιώματος του άρθρου 5Α παρ. 1 του Συντάγματος. Aναφέρει το Σύνταγμα για το δικαίωμα αυτό:

 Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων.

Συνεπώς, οι περιορισμοί στο δικαίωμα πληροφόρησης που είναι ανεκτοί σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι εκείνοι που:

(α) επιβάλλονται με νόμο και
(β) είναι απολύτως αναγκαίοι (άρα όχι "απλώς" αναγκαίοι) και δικαιολογούνται για λόγους:
(i) εθνικής ασφάλειας, ή 
(ιι) καταπολέμησης του εγκλήματος, ή
(ιιι) προστασίς δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, με την τροπολογία που συζητείται στην Βουλή, επιβάλλεται ένας περιορισμός στο δικαίωμά μας στην πληροφόρηση, ο οποίος θα προβλέπεται μεν με νόμο, αλλά για να κριθεί εάν είναι συνταγματικός, θα πρέπει να ελεγχθεί κατά πόσον συντρέχουν τα υπόλοιπα στοιχεία του άρθρου 5Α παρ. 1 του Συντάγματος. 

Προκειμένου να εξετασθεί η συμβατότητα της απαγόρευσης με το Σύνταγμα, θα πρέπει να ελεγχθεί ο σκοπός του. Διαβάζουμε στην Αιτιολογική Έκθεση:

"Με τη διάταξη του άρθρου 14 του ν.3688/2008 είχε απαγορευθεί η δημοσιοποίηση, μετάδοση ή αναμετάδοση αποτελεσμάτων σχετικά με την πρόθεση ψήφου των εκλογέων για τα πολιτικά κόμματα ή συνασπισμούς κομμάτων κατά τη διενέργεια των βουλευτικών εκλογών ή των εκλογών για την ανάδειξη αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και κατά τη διενέργεια των δημοψηφισμάτων, μόνον από την προηγούμενη ημέρα της διενέργειάς τους και έως την ώρα λήξης  της ψηφοφορίας.

[σ.σ. δηλαδή ήταν ελεύθερη η μετάδοση μέχρι και την προηγούμενη μέρα της παραμονής των εκλογών]

Η ρύθμιση αυτή απέβλεπε στην πληρέστερη και επίκαιρη ενημέρωση των πολιτών, μέσω των ανωτέρω δημοσκοπήσεων.

[σ.σ. δηλαδή αποτελούσε διάταξη που εξειδίκευε στο επίπεδο της κοινής νομοθεσίας το συνταγματικό δικαίωμα του πολίτη για πρόσβαση στην πληροφόρηση].

Η πρόσφατη όμως, εμπειρία όπως αυτή αποκρυσταλλώθηκε στις εκλογές για την ανάδειξη των αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατά κοινή αποδοχή, δεν επιβεβαίωσε την εκπληρωση του σκοπού αυτού. και τούτο, διότι, η πληθώρα δημοσκοπήσεων παρουσίασε έντονα αποκλίνουσες διαφορές και συνεχείς ανατροπές σε ελάχιστα απέχοντα, μεταξύ τους, χρονικά διαστήματα, με αποτέλεσμα αντί πλήρους ενημέρωσης να δημιουργηθεί σύγχυση στους πολίτες."

Δηλαδή η Αιτιολογική Έκθεση και ο νομοθέτης αναφέρουν ότι η πληθώρα των στοιχείων - ανεξάρτητα από το αν αυτά είναι ή όχι ΑΚΡΙΒΗ- δεν πρέπει να μεταδίδεται, διότι δημιουργεί σύγχυση στο κοινό. Και για αυτό το λόγο αποφασίζει τον περιορισμό του δικαιώματος πληροφόρησης του κοινού, επαναφέροντας το προηγούμενο καθεστώς, κατά το οποίο η απαγόρευση ισχύει επί δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη μέρα των εκλογών.

Αυτή η απαγόρευση όμως, βασιζόμενη αποκλειστικά και μόνο στο γεγονός ότι υπήρχε "πληθώρα στοιχείων" με "έντονα αποκλίνουσες διαφορές", δεν καθιστά "απολύτως αναγκαίο" έναν περιορισμό του δικαιώματος πληροφόρησης, αφού δεν αποσκοπεί:

(α) στην εθνική ασφάλεια, ή
(β) στην καταπολέμηση του εγκλήματος, ή
(γ) στην προστασία των δικαιωμάτων ή των συμφερόντων των πολιτών, αφού δεν υπάρχει κανένα "δικαίωμα" ή νόμιμο "συμφέρον" που θίγεται μόνο και μόνο από την "πληθώρα" στοιχείων, έστω κι αν αυτά παρουσιάζουν έντονες αποκλείσεις μεταξύ τους. Μόνο εάν τα στοιχεία αυτά ήταν αποδεδειγμένα ψευδή, χαλκευμένα, ανακριβή θα δικαιολογείτο κάποιος περιορισμός του δικαιώματος, αλλά αυτός ο περιορισμός υπάρχει ήδη στην νομοθεσία και δεν στρέφεται εναντίον των δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά εναντίον των εταιριών δημοσκοπήσεων.

Καθένας μπορεί να έχει τις απόψεις του για τις δημοσκοπήσεις, να τις θεωρεί απαράδεκτες, καλές, κακές, χειραγωγούμενες και χειραγωγούς. Αλλά αυτές οι απόψεις δεν μπορούν να περιβληθούν τον τύπο της νομοθετικής απαγόρευσης συνταγματικού δικαιώματος. 

Συνεπώς και αυτή η τροπολογία που συζητήθηκε σήμερα στη Βουλή και γνώρισε μάλιστα την έγκριση των κομμάτων της ήσσονος αντιπολίτευσης, είναι αντίθετη στο άρθρο 5Α παρ. του Συντάγματος. Θυμίζει πολύ έντονα την νομοθετική απαγόρευση της δημοσίευσης προκηρύξεων τρομοκρατικών οργανώσεων στις εφημερίδες, η οποία είχε επιβληθεί με νόμο στη δεκαετία του 1990 και είχε βέβαια κηρυχθεί αντισυνταγματική, επειδή αποτελούσε περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης που δεν είχε έρεισμα στο Σύνταγμα.

Άλλη μια απαράδεκτη νομοθετική ρύθμιση που βάλλει κατά των ατομικών ελευθεριών, όπως το σύνολο του εν λόγω νομοσχεδίου και των τροπολογιών του για τις κάμερες και το dna.







1 σχόλιο:

Ελληνικο Παρατηρητηριο των Συμφωνιων του Ελσινκι είπε...

Μελετάτε τας γραφάς...
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_115_15/07/2009_322199

Tου Πασχου Μανδραβελη / pmandravelis@kathimerini.gr

Tο βασικότερο ίσως πρόβλημα της κυβέρνησης είναι ότι τα στελέχη της δεν διαβάζουν. Ούτε καν εφημερίδα. Ετσι, χωρίς γνώση και προβληματισμό, προχωρούν σε θέσπιση μέτρων και κατόπιν στην κατάργησή τους. Αν, για παράδειγμα, διάβαζαν το προ δύο ετών άρθρο του καθηγητή Συνταγματικού Δίκαιου κ. Σταύρου Τσακυράκη (δημοσιεύθηκε εδώ, στην «Καθημερινή») θα ήξεραν ότι η απαγόρευση της δημοσίευσης των γκάλοπ δεν είναι μόνο αντισυνταγματική, έρχεται σε αντίθεση και με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

«Η Γαλλία αντιμετώπισε στο παρελθόν το παράλογο αυτής της απαγόρευσης» της δημοσιοποίησης των δημοσκοπήσεων, έγραψε ο κ. Τσακυράκης («Καθημερινή» 26.8.2007). «Η γαλλική απαγόρευση δεν έφτανε σε 15 ημέρες πριν από τις εκλογές, αλλά στη μία εβδομάδα. Η διάταξη παραβιάσθηκε από κάποιον εκδότη, ο οποίος τιμωρήθηκε. Το γαλλικό όμως Αναιρετικό Δικαστήριο (2001) έκρινε ότι η απαγόρευση είναι ασυμβίβαστη με την ελευθερία του λόγου που κατοχυρώνει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και αναίρεσε την κύρωση που είχε επιβληθεί. Μετά την απόφαση αυτή, ο νόμος τροποποιήθηκε και σήμερα η απαγόρευση ισχύει μόνο για το διάστημα 2 ημερών πριν από τις εκλογές. Ανεξαρτήτως αν και αυτή η απαγόρευση είναι προβληματική, είναι φανερό ότι υπήρξε ριζική αλλαγή στο όλο σκεπτικό της ρύθμισης, έτσι ώστε με τη σημερινή της μορφή να μοιάζει περισσότερο με την απαγόρευση των προεκλογικών συγκεντρώσεων το τελευταίο 24ωρο πριν από τις εκλογές παρά με απαγόρευση διάδοσης πληροφοριών».

Με άλλα λόγια, αν περάσει η απαγόρευση δεν θα έχουμε μόνο ένα αντιδημοκρατικό μέτρο, θα το πληρώσουμε κι όλας. Εμείς οι φορολογούμενοι, όχι οι κυβερνώντες. Στα πολλά πρόστιμα που έχει η χώρα για παραβίαση του κοινοτικού δικαίου θα προστεθούν κι άλλα.

Σημαντικότερη όμως είναι η προβληματική περί αντισυνταγματικότητας του μέτρου: «Η πρώτη αρχή στην οποία αντιβαίνει η απαγόρευση είναι η ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών, που αποτελεί το συστατικό στοιχείο του δημόσιου διαλόγου και της δημοκρατίας. Οι πολιτικές δημοσκοπήσεις αποτελούν πληροφορίες για τις εκτιμήσεις κάποιων ειδικών πάνω στην πρόθεση ψήφου του εκλογικού σώματος».

Η δεύτερη αρχή που παραβιάζεται είναι αυτή της ισότητας: «Το πλέον εξοργιστικό είναι ότι δεν απαγορεύεται η διεξαγωγή των δημοσκοπήσεων, αλλά μόνο η δημοσιοποίησή τους», σημειώνει ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου. «Ετσι, τα επιτελεία των κομμάτων ή όποιος πολίτης διαθέτει οικονομικά μέσα μπορούν να έχουν πληροφορίες για την πρόθεση του εκλογικού σώματος και να δρουν αναλόγως, η μεγάλη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος όμως παραμένει στο σκοτάδι. Η διάκριση μεταξύ πολιτών που διαθέτουν πληροφορίες και άλλων που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές είναι ό,τι πιο διαστροφικό μπορεί να υπάρξει σε μια δημοκρατία και προσβάλλει βάναυσα την αρχή της ισότητας...».

Η απαγόρευση της δημοσιοποίησης των δημοσκοπήσεων είναι χειρότερη από συνταγματικό έγκλημα. Είναι ανόητη. Επί 15 ημέρες θα γίνεται πάρτι με την ανώνυμη παραπληροφόρηση. Παπαγαλάκια όλων των χρωμάτων θα «έχουν από πρώτο χέρι κάποιες καλές πληροφορίες, για το τελευταίο γκάλοπ που έκανε η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ, ο x ή ο ψ». Κι έτσι θα έχουμε επηρεασμό χωρίς την ελάχιστη σοβαρότητα.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...