Σάββατο, Ιουνίου 13, 2009

Η σταδιακή θεσμοποίηση της αυτορρύθμισης

Ως συνήγορος υπεράπισης ενός blogger τον περασμένο μήνα, υποστήριξα στο Δικαστήριο ότι ο ενάγων όφειλε πριν ασκήσει την αγωγή του να επιχειρήσει την επικοινωνία με τον blogger, να ζητήσει να παρατεθεί η δική του άποψη, να απαντήσει ενδεχομένως στα σχόλια. Υποστήριξα ότι παρακάμπτοντας αυτές τις δυνατότητες, ο ενάγων τελικά δεν είχε σκοπό την αποκατάστασή του, αλλά να πλήξει τον blogger, με ένα εξαντλητικό νομικό μέσο, την αγωγή αποζημίωσης.

Την Τρίτη που πέρασε, στην ομιλία μου για την (μη) εφαρμογή του νόμου περί Τύπου στα blogs, στη "Νομική Βιβλιοθήκη" υποστήριξα ότι η άμεση άσκηση αγωγής, χωρίς να έχει γίνει μια προσπάθεια αξιοποίησης της διαδραστικής φύσης του μέσου, με την απόπειρα απάντησης, συνεννόησης και εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς, αγγίζει τα όρια της καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος. Το ίδιο θα υποστηρίξω και σε ομιλία μου στις 22 Ιουνίου σε ημερίδα της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας, σχετικά με την πρόσβαση των ΑΜΕΑ σε υπηρεσίες κοινωνίας της πληροφορίας. 

Αυτή είναι και η θέση που επεξεργάζομαι θεωρητικά αυτό τον καιρό σε ένα εκτεταμένο νομικό άρθρο που ετοιμάζω για το νομικό περιοδικό Ραδάμανθυς, όπου εξηγώ για ποιο λόγο ο νόμος περί Τύπου δεν καλύπτει κάποιο "κενό δικαίου", ώστε να είναι αναγκαία η αναλογική εφαρμογή του στις υποθέσεις που σχετίζονται με τα ιστολόγια και άλλα διαδραστικά μέσα.

Δεν χρειάζεται να καταφεύγουμε άμεσα στα δικαστήρια. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει καλή θέληση για συνεννόηση και φιλική επίλυση μιας διαφοράς που σχετίζεται με την προσβολή της προσωπικότητας, υπάρχει και ο δεύτερος βαθμός αυτορρύθμισης: οι δεσμευτικοί εταιρικοί κανόνες, οι Όροι Χρήσης των εταιριών που δεσμεύουν χρήστες και επισκέπτες στο πλαίσιο της σχετικής σύμβασης με την υπηρεσία κοινωνίας της πληροφορίας. Η καλή εφαρμογή των Όρων Χρήσης εκ μέρους των εταιριών αλλά και εκ μέρους των θιγόμενων, μπορεί να αποτελέσει πρακτικά μια επαρκή κάλυψη του όποιου "κενού" μπορεί να εντοπιστεί στην πράξη, είτε λόγω της ανωνυμίας (οπότε αποφεύγεται και ένα ατελέσφορο δικαστικό μέσο, αφού η άρση του απορρήτου δεν επιτρέπεται για τα αδικήματα κατά της τιμής), είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο.

Έτσι, η αυτορρύθμιση από τη μία πλευρά και οι δεσμευτικοί εταιρικοί κανόνες από την άλλη πλευρά, μπορούν να αποτελέσουν ένα πρακτικό μέσο για την επίλυση των όποιων διαφορών και φυσικά να αποθαρρύνουν τον επίδοξο νομοθέτη που θα αναζητήσει "κενά δικαίου" για να ρυθμίσει τη χρήση των blogs. 

Χρειάζεται όμως και η διαμόρφωση μιας σχετικής κουλτούρας όσον αφορά την επίλυση σε επίπεδο διακανονισμού τέτοιων υποθέσεων και η κουλτούρα αυτή αφορά τόσο τους χρήστες του διαδικτύου, όσο και τους νομικούς, οι οποίοι παραδοσιακά και για πολλούς λόγους συνήθως επιλέγουμε τη δικαστική διευθέτηση των υποθέσεων. Προσωπικά διαφωνώ σε μια τέτοια προσέγγιση, γιατί και ποιο ακριβή είναι αλλά και μεταθέτουμε την -όποια- ευθυκρισία μας  και την όποια ικανότητά μας για μια επικοινωνιακή επίλυση σε έναν τρίτο κρατικό κριτή, ο οποίος καλείται να παρακολουθήσει εξ αρχής μια  υπόθεση που θα τον απασχολήσει μόνον για λίγες ώρες και στη συνέχεια θα ασχοληθεί με άλλα θέματα. Οι ίδιοι ιδιώτες θεωρώ ότι είναι πολύ πιο αρμόδιοι να επιλύουν τις υποθέσεις τους μόνοι τους, με τη συνδρομή - όταν χρειάζεται - της ειδικής νομικής συμβουλής. 

Πρέπει όμως να γίνει ένα βήμα από όλες τις πλευρές: και από τους χρήστες του διαδικτύου και από τους νομικούς. Δεν μπορείς δηλαδή να περιφρονείς την νομική συμβουλή για μια ισορροπημένη αυτορρυθμιστική επίλυση της διαφοράς και ταυτόχρονα να περιμένεις ότι η άλλη πλευρά θα μείνει με σταυρωμένα χέρια. Όταν δίνεται η δυνατότητα για φιλικό διακανονισμό, αυτό θα πρέπει να εκτιμάται όχι απλώς ως μια κίνηση καλής θέλησης, αλλά και ως ένα βήμα εξέλιξης και διαμόρφωσης μιας κουλτούρας δεοντολογίας, όπου οι ιδιώτες είναι σε θέση να συνεννοούνται και να εξαλείφουν τις όποιες οδοντώσεις από μόνοι τους. 

Η απόπειρα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς θεσμοποιήθηκε πριν μερικά χρόνια, όσον αφορά τις διαφορές του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, αλλά έμεινε στην πραγματικότητα σε ένα επίπεδο μιας τυπικής επίδοσης κλήσης προς την άλλη πλευρά και της σύνταξης ενός πρακτικού ότι η απόπειρα απέτυχε. Σταδιακά όμως, όπως φαίνεται βαδίζουμε προς μια θεσμοποίηση της αυτορρύθμισης, επιβαλλόμενη από τις ίδιες τις ανάγκες της πράξης. Θεωρώ ότι αυτή η θέση θα ενδυναμωθεί σε περίπτωση που επιχειρηθεί όντως κάποιας μορφής νομοθετική ρύθμιση των ιστολογίων. Αλλά η θεωρητική επεξεργασία της έχει ήδη αρχίσει και θα έχει ενδιαφέρον αν το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά που θα εκδικάσει σχετική υπόθεση θα κάνει το αντίστοιχο νομολογιακό βήμα.








9 σχόλια:

Nievskii είπε...

Μετά τις "παράπλευρες απώλειες", την "εξωδικαστική απόδοση" και δεν ξέρω εγώ τι άλλου είδους newspeak βρήκαμε την λέξη αυτορρύθμιση. Στην ελληνική γλώσσα υπάρχει ήδη η λέξη για αυτό και λέγεται αυτολογοκρισία. Εάν η αυτολογοκρισία είναι καλή δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να πούμε τι είναι αυτό που είναι με το όνομά του.

e-Lawyer είπε...

Η λογοκρισια ειναι ενα προληπτικο μετρο. Η αυτολογοκρισια επιπλεον ειναι μια πρωτοβουλια του ομιλουντος, χωρις την συνεννοηση για την επιλυση διαφορας με εναν τριτο. Ειναι προφανες οτι η αυτορρυθμιση δεν εχει καμια σχεση ουτε με το ενα, ουτε με το αλλο.Εχει ομως σχεση με το οτι συνυπολογιζεις την παραμετρο οτι δεν εισαι μονος σου σε ενα χωρο και οτι υπαρχει ενα πλεγμα δικαιωματων που πρεπει να σεβαστεις και οχι να απορριπτεις εκ των προτερων και χωρις κουβεντα.

Nievskii είπε...

Λογοκρισία=κατέβασε το κείμενο γιατί αλλιώς θα βάλω το δικαστήριο/την wordpress/όποιον άλλο να σου κατεβάσει το blog

Αυτολογοκρισία=δεν λέω τπτ γιατί αν πω, ο e-lawyer θα βάλει να μου κατεβάσουν το blog

Ρύθμιση=μια αρχή ορίζει τους κανόνες με τους οποίους επιλύουμε τις διαφορές μας

Αυτορρύθμιση=εμείς μόνοι μας ορίζουμε τους κανόνες με τους οποίους επιλύουμε τις διαφορές μας

Στην περίπτωση του Λαζαρίδη του ζήτησες να αυτολογοκριθεί, και όταν δεν το έκανες, τον λογόκρινες. Τίμια και ωραία. Εξάλλου, στο 99% των περιπτώσεων, η λογοκρισία ασκείται με τον πατροπαράδοτο νόμιμο τρόπο: βγαίνει το ΕΣΡ και λέει τι κακό πράγμα είναι να φιλάει ο Παπακαλιάτης, βγαίνει ένα δικαστήριο και σε καταδικάζει σε φυλάκιση και πρόστιμο 1,000,000 ευρώ κ.ο.κ. Σπάνιο να ερθει κανείς να σε λογοκρίνει λέγοντας σου "κατέβασε το blog αλλιώς θα βάλω δυο αλβανούς να σου σπάσουν τα πόδια" ή να σου κάνει μια πρόταση που δεν μπορείς να αρνηθείς.

Αυτό δεν αλλάζει το όνομα της πράξης. Αν θεωρείς ότι καλώς έπραξες, προχώρα και επέμεινε στην άποψή σου. Αν θεωρείς ότι έπραξες άσχημα, αναίρεσε την ενέργειά σου. Σε κάθε περίπτωση όμως μην αλλάζεις το νόημα των λέξεων και την χρήση των λέξεων. Αυτό, για μένα, είναι χειρότερο από λογοκρισία. Η λογοκρισία μπορεί να διαθέτει κάπου, κάποτε κάποια αιτιολόγηση. Είναι όμως που 9 φορές στις 10 δεν διαθέτει που πήρε τόσο κακό όνομα. Η χρήση ευφημισμών για να αποκρύψει τις πραγματικές μας προθέσεις όμως δεν δικαιολογείται ποτέ:

In our time, political speech and writing are largely the defence of the indefensible. Things like the continuance of British rule in India, the Russian purges and deportations, the dropping of the atom bombs on Japan, can indeed be defended, but only by arguments which are too brutal for most people to face, and which do not square with the professed aims of the political parties. Thus political language has to consist largely of euphemism, question-begging and sheer cloudy vagueness. Defenceless villages are bombarded from the air, the inhabitants driven out into the countryside, the cattle machine-gunned, the huts set on fire with incendiary bullets: this is called pacification. Millions of peasants are robbed of their farms and sent trudging along the roads with no more than they can carry: this is called transfer of population or rectification of frontiers. People are imprisoned for years without trial, or shot in the back of the neck or sent to die of scurvy in Arctic lumber camps: this is called elimination of unreliable elements. Such phraseology is needed if one wants to name things without calling up mental pictures of them. Consider for instance some comfortable English professor defending Russian totalitarianism. He cannot say outright, ‘I believe in killing off your opponents when you can get good results by doing so’. Probably, therefore, he will say something like this:

‘While freely conceding that the Soviet regime exhibits certain features which the humanitarian may be inclined to deplore, we must, I think, agree that a certain curtailment of the right to political opposition is an unavoidable concomitant of transitional periods, and that the rigors which the Russian people have been called upon to undergo have been amply justified in the sphere of concrete achievement.’

The inflated style itself is a kind of euphemism.

e-Lawyer είπε...

Η αλλη επιλογη ειναι να ασκειται απευθειας αγωγη στο δικαστηριο. Θεωρω οτι η συνεννοηση ειναι πιο ανθρωπινος τροπος. Δες και την αναλυση του vrypan.

Nievskii είπε...

Την διάβασα την ανάλυση του Βρυώνη. Λέει ότι έγιναν όλα νόμιμα. Ωραία λοιπόν, όλα γίνονται νόμιμα. Και μετά; Δεν ξέρω αν η λογοκρισία είναι πάντα αρνητική, υπάρχουν περιπτώσεις που ενδεχομένως θα δικαιολογούνταν. Ούτε με ενδιαφέρει αν η λογοκρισία είναι αποτελεσματική ή όχι. Σε κάποιες περιπτώσεις ενδεχομένως να είναι αποτελεσματική, αφού η λογοκρισία απευθύνεται στον μέσο χρήστη, όχι σε αυτόν που είναι αποφασισμένος έτσι και αλλιώς με οποιοδήποτε τρόπο να αναρτήσει ένα κείμενο. Αλλά η λογοκρισία λέγεται πάντα με το ονομά της, λογοκρισία, και αυτό είναι που θέλω να πω. Αν θεωρείς ότι καλώς και ασκείται εν προκειμένω επέμεινε.

Αν παίρνουμε μερικές φορές ένα μέτρο που είναι αρνητικό, πρέπει ο λόγος για τον οποίο το χρησιμοποιούμε να είναι πολύ χειρότερο. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν πιστεύω ότι αυτό που διακινδυνευόταν ήταν πολύ χειρότερο από τον λόγο για τον οποίο ασκήθηκε το "νόμιμο" δικαίωμα. Το GURF είναι ένα blog που ασχολείται με τα κακώς κείμενα στα πανεπιστήμια. Είναι λοιπόν τέτοια η φύση του μέσου που είναι εκ των πραγμάτων εκτεθειμένο σε οποιονδήποτε θέλει να το λογοκρίνει γιατί δεν του αρέσει αυτό που γράφει, σωστό ή λάθος. Δες αντίστοιχα και την περίπτωση του μακαρίτη του Λιοναράκη. Αν λογοκρίνουμε κάθε blog αυτού του τύπου, τότε δίνουμε χώρο για πλέον κακοήθεις διαδόσεις, αφού η διάδοση καταντά πλέον απρόσωπη και ανεξέλεγκτη. Το GURF θα μπορούσε άνετα να δώσει χώρο για ανασκευή στον πελάτη σου και ακόμα καλύτερα, αφού στην προκειμένη περίπτωση θα ήταν ενδεδυμένο με το κύρος του GURF και ένα βήμα που η πελάτισσά σου δεν θα έβρισκε αλλού. Τώρα έχασαν όλοι.

e-Lawyer είπε...

Παντως δεν προτεινεις μια λυση για την προστασια της αξιοπρεπειας απο προσβολες προσωπικοτητας. Απλως περιφρονεις την υπαρξη του δικαιωματος.

Unknown είπε...

Τι σας έκανε ο Θέμης που τον κυνηγάτε.
Τον vasilis (αν τον ξέρετε)έπρεπε να κυνηγήσετε όχι τον themis.

e-Lawyer είπε...

Ας με ακουγε οταν του ειπα να διαγραψει το συκοφαντικο αρθρο. Ηθελε να του το πουν κι αλλοι επειδη εμεις βλεπεις δεν ξερουμε απο ελευθερια εκφρασης.Σκεφτομαι να ανοιξω κι εγω ενα μπλογκ που να μιλαω για χημεια.

marianaonice είπε...

Πολύ ωραία η αναλυτική ερμηνεία και η ανάπτυξη της απόφασης.

Στους Ενωμένους Μπλόγκερ γίνεται κουβέντα για το θέμα αυτό που ίσως ενδιαφέρει και τους εδώ αναγνώστες.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...