Τετάρτη, Ιανουαρίου 18, 2006

Αναθεώρηση Συντάγματος: η Έναρξη

Η ομιλία του Πρωθυπουργού συνιστά την επίσημη πολιτική έναρξη της αναθεωρητικής διαδικασίας, περιλαμβάνοντας το περίγραμμα του εγχειρήματος. Ακολουθή σύντομη κριτική ανάλυση.

http://www.nd.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=38895&Itemid=92

1. Το ζήτημα των μη κερδοσκοποικού και μη κρατικού χαρακτήρα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων συνοδεύτηκε από μνεία στην υποχρεωτική κρατική εποπτεία. Η επιλογή παρουσιάζεται ως μέτρο για τον περιορισμό της φοιτητικής μετανάστευσης αλλά και απελευθέρωσης των δυνάμεων της παιδείας.
2. Ως προς την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, αναφέρεται ότι οι Πρόεδροι των ανώτατων δικαστηρίων θα επιλέγονται αποκλειστικά από τους αντιπροέδρους κάθε σώματος (όχι δηλαδή με "βουτιές" στην επετηρίδα και προεδροποίηση απλώς αρεστών ανώτατων δικαστών). Είναι ένα σχηματικό και μάλλον δηλό βήμα, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι και πάλι το Υπουργικό Συμβούλιο θα επιλέγει τον Πρόεδρο ανάμεσα απλώς σε μία πιο κλειστή λίστα. Επίσης ο διορισμός των αντιπροέδρων θα γίνεται με κριτήριο παλαιότητας. Η γνωστή ηλικιακή αντίληψη για την ισότητα που επικρατεί παντού...
3. Όσον αφορά την στομφώδη εξαγγελία για ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου, η τοποθέτηση του Πρωθυπουργού ξεκαθάρισε ότι στην ουσία θα αφαιρεθεί η αρμοδιότητα (οιονεί) τελικού ελέγχου συνταγματικότητας από τα ανώτατα δικαστήρια και το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100Σ. και θα ανατεθεί σε ένα ΣΔ με "σταθερή σύνθεση". Το τι σημαίνει "σταθερή σύνθεση" δεν είναι σαφές (θα αποτελείται από τους ίδιους για όλη τους τη ζωή;). Και επίσης, καμία ουσιαστική τομή δεν γίνεται ως προς τον διάχυτο και παρεμπίπτοντα έλεγχο της συνταγματικότητας: το ΣΔ θα κρίνει όχι σε κάθε φάση της διαδικασίας, αλλά ύστερα από παραπομπή των ανώτατων δικαστηρίων (αρμοδιότητα που ως σήμερα ανήκει στις ολομέλειες τους και στο ΑΕΔ). Συνεπώς η θεσμική αλλαγή που θα εισαχθεί έχει μόνο συμβολική αξία, περιορισμένης πρακτικής εμβέλειας. Στο ΣΔ θα ανατίθεται η αρμοδιότητα ελέγχου των οικονομικών των κομμάτων και ο έλεγχος του πόθεν έσχες των βουλευτών (με... κυρωτικές αρμοδιότητες, σαν να ήταν μία ΔΟΥ). Έργα δηλαδή που ανήκουν στην "ύλη" μάλλον ενός δημοσιονομικού δικαστηρίου (όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο). Τουλάχιστον διασώζεται η αρμοδιότητα κάθε δικαστή της χώρας να μην εφαρμόζει διάταξη που είναι αντίθετη στο Σύνταγμα. Αναμένουμε με λεπτομέρειες τη νέα συνταγματική διάταξη.
4. Ως προς τη διαφάνεια, ο Πρωθυπουργός διακήρυξε ακόμη μια φορά τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεται: έλεγχος, ανάμεσα και στα άλλα, της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης. Αναφέρθηκε στον ετοιμαζόμενο νόμο, ο οποίος εξειδικεύει έτσι ήδη υπάρχουσα συνταγματική διάταξη, εκείνη του άρθρου 14 που αναφέρει ότι κανένας δεν μπορεί να διαθέτει πέραν του ενός μέσων ενημέρωσης "της αυτής ή της άλλης μορφής". Δηλαδή, δεν μπορείτε να έχετε δύο μπλογκ, λέει το Σύνταγμα. Χωρίς να έχει γίνει αντιληπτό, ακόμη, ότι αυτή η διάταξη θα προκαλέσει ακριβώς το ίδιο πρόβλημα που προκάλεσε και η άλλη διάταξη που βρίσκεται παρακάτω: ο βασικός μέτοχος. Γιατί αν θέτεις τέτοιους απόλυτους περιορισμούς στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας δεν μπορείς να είσαι σε συμβατότητα με το κοινοτικό δίκαιο που διακηρύσσει την εξάλειψη των ανούσιων εμποδίων στην ανάπτυξη και την επένδυση. Βρισκόμαστε σε μια θαυμάσια ευκαιρία να εναρμονίσουμε το Σύνταγμά μας με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά εθελοτυφλούμε και προτάσσουμε το φόβητρο της διαπλοκής.
5. Το απόλυτο ασυμβίβαστο των βουλευτών θα σχετικοποιηθεί. Πρόκειται για ορθή πρόταση. Κάθε απολυτότητα πρέπει να αμβλύνεται για να είναι πρακτικά εφαρμοσιμη.
6. Προτείνεται η τροποποίηση της ερμηνευτικής δήλωσης κάτω από το άρθρο 28 του Συντάγματος, η οποία αναφέρει ότι το άρθρο αυτό αποτελεί το συνταγματικό θεμέλιο για τη συμμετοχή της χώρας στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Είναι η πρώτη φορά στη συνταγματική ιστορία της χώρας που προτείνεται η αναθεώρηση μιας ερμηνευτικής δήλωσης. Η αναθεώρηση στοχεύει στο να μνημονευθεί ότι η συμμετοχή της χώρας γίνεται με βάση την τρίτη παράγραφο του άρθρου 28, θέτοντας τέλος στις σχετικές θεωρητικές αναζητήσεις για τις διαδικασίες υποδοχής του ευρωπαϊκού δικαίου από την εσωτερική έννομη τάξη. Πρακτική σημασία: η ψήφιση νόμων που καθιστούν εσωτερικό δίκαιο τις Συνθήκες της ΕΕ δεν θα απαιτείται να γίνεται από τα 3/5, αλλά μόνο από την απόλυτη πλειοψηφία (151) του αριθμού των Βουλευτών. Αυτό σημαίνει ότι και μόνη η κυβερνητική πλειοψηφία μπορεί να προσχωρήσει σε οποιαδήποτε μελλοντική ευρωπαϊκή Συνθηκη χωρίς τη σύμπραξη της αντιπολίτευσης. Αυτή η αγωνία της κυβέρνησης να χαμηλώσει τα στάνταρντς δημοκρατικής νομιμοποίησης της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ είναι εντελώς ακατανόητη, δεδομένης της παραδοσιακής σύμπνοιας της μείζονος και ευρύτερης αντιπολίτευσης στα μεγάλα ευρωπαϊκά θεσμικά ζητήματα.
7. Η διακήρυξη σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος (εκπόνηση σχεδίου χωροταξικού σχεδιασμού) είναι αντικείμενο κοινού νόμου. Ας εκπονήσει πρώτα το Κράτος το πολυδιαφημιζόμενο κτηματολόγιο και δασολόγιο.
8. Ως προς τις Σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, ο Πρωθυπουργός αναφέρεται ότι οι διακριτοί ρόλοι τους μπορούν να ρυθμιστούν και νομοθετικά. Δεν βλέπουμε όμως η Κυβέρνηση να υποστηρίζει την σχετική νομοθετική πρόταση που κατατέθηκε πριν από ένα περίπου μήνα. Επίσης αναφέρεται ότι η αναθεώρηση του άρθου 3 αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στην προηγούμενη αναθεώρηση και απορρίφθηκε τελικά. Αυτό είναι επιχείρημα για να μην ανοίξει και πάλι η συζήτηση; Ειδικά τώρα που το αίτημα είναι ακόμη πιο ώριμο από ότι ήταν πριν από 6 χρόνια;
9. Το επιχείρημα του Πρωθυπουργού για την μη αναθεώρηση του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι ότι με την παρούσα διαδικασία ανήλθαν στο ύπατο αξίωμα "καταξιωμένα πρόσωπα ευρείας αποδοχής". Αναρωτιέμαι για την αν η ευρεία αποδοχή αφορά τον Χρ. Σαρτζετάκη και αν η καταξίωση αφορά τον Κ. Παπούλια. Η μη αναθεώρηση της διάταξης αποτελεί απλώς διατήρηση του "δικαιώματος" του Πρωθυπουργού να επιλέγει αυτός όποιον θέλει για Πρόεδρο της χώρας, ποντάροντας στην κομματική πειθαρχία και πιέζοντας - "συνωμοτώντας" με την μείζονα αντιπολίτευση για να μη γίνουν εκλογές, ενώ η ελάσσων αντιπολίτευση συνήθως απέχει αφού δεν είναι καν αναγκαία.
Η αναθεώρηση αυτή φιλοδοξεί να λειτουργήσει διορθωτικά-συμπληρωματικά προς την προηγούμενη, η οποία χαρακτηρίστηκε επιβεβαιωτική-συναινετική, αλλά και "θολή", άνευρη κλπ.
Αξίζει να θυμηθούμε τον κίνδυνο που ενέχει κάθε τέτοια διαδικασία: οι κανονιστικοί φραγμοί του αυστηρού συντάγματος υποχωρούν προκειμένου να δεχτούν τον αναθεωρητικό νομοθέτη, για να "κλείσουν" και πάλι, μετά τη θέση των τροποποιήσεων σε εφαρμογή.

5 σχόλια:

- είπε...

Ρηχότητες. Έτσι όπως πάμε, θα έχουμε κάθε πέντε χρόνια ανούσιες αναθεωρήσεις, που θα διυλίσουν τη συνοχή του Συντάγματος και θα το κάνουν πεδίο ανεύθυνης εντυπωσιθηρίας. Απογοήτευση...

Greg είπε...

Το #6 είναι η ουσία και το μεγάλο κόλπο!
Τόπε και η Πρόεδρος της Βουλής στο Πρόεδρο Παπούλια!

alombar42 είπε...

εκείνη του άρθρου 14 που αναφέρει ότι κανένας δεν μπορεί να διαθέτει πέραν του ενός μέσων ενημέρωσης "της αυτής ή της άλλης μορφής". Δηλαδή, δεν μπορείτε να έχετε δύο μπλογκ, λέει το Σύνταγμα.

Μα γιατί το blog αποτελεί μέσον;
Είναι απλά μια σελίδα, μιας μορφής (web), ενός domain (blogspot.com), ενός φορέα/ιδιοκτήτη (blogger/google), ενός διαδραστικού μέσου, που λέγεται Διαδίκτυο.

Περί context:
1) Καθένας μπορεί να έχει άπειρα domain names και πολλά IPs (να ένα context που είναι τεχνικά περιορίσιμο και είναι με νόμο αρκετά ελεύθερο, άρα κάθε επιπλέον περιορισμός *κάτω* από εδώ, αυτο-καταρίπτεται)
2) Κάθε domain name μπορεί να σηκώσει άπειρες μορφές πληροφόρησης, κάθε μία μέ άπειρο όγκο
3) Κάθε συγκεκριμένη "πληροφοριακή μονάδα" (πχ blog) μπορεί να έχει άπειρες σελίδες
4) Κάθε σελίδα άπειρα ποστ
5) Κάθε ποστ άπειρα σχόλια
6) Κάθε σχόλιο άπειρους συνδέσμους

(κ.ο.κ. - φαύλος κύκλος)

Ειλικρινά, εξακολουθώ να πιστεύω οτι απαιτείται ειδική μνεία για το Διαδίκτυο στο Σύνταγμα - όχι άρθρο ίσως, αλλά οπωσδήποτε κάποιες παράγραφοι που θα λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες και την πολυεθνικότητα του μέσου.

Pavlos είπε...

Τι να πει κανείς....οι ίδιοι που "συναινούσαν" (!) στην προηγούμενη αναθεώρηση, θέλουν να την αναθεωρήσουν εκ νέου

Τα κόκκαλα όλων των Ελλήνων συνταγματολόγων θα τρίζουν.

e-Lawyer είπε...

Μα δεν καταλαβαίνω, γιατί θεωρείς ότι ένα μπλογκ δεν είναι μέσο, απλώς επειδή είναι μέρος του ίντερνετ. Με την ίδια λογική και η ραδιοτηλεόραση δεν είναι μέσο, αλλά αξιοποίηση των ερτζιανών, η τυπογραφία δεν είναι μέσο αλλά επεξεργασία χαρτιού και λοιπά. Και γιατί να γίνει μνεία για το Ίντερνετ, τη στιγμή που η έννοια "κοινωνία της πληροφορίας" μπορεί να καλύψει το ευρύτερο πλέγμα της διάδρασης, σε όποια μορφή κι αν αυτο παρουσιαστεί στο μέλλον. Έτσι έχουμε ένα σύνταγμα που δεν χρειάζεται κάθε τρεις και δύο αναθεώρηση και το κείμενό του δεν είναι στατικό αλλά δυναμικό. ΄Μου θυμίζεις αυτούς που έλεγαν το 2000 ότι στο Σύνταγμα πρέπει να μπει ρητή αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004...

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...